Marco Scatto: ‘AI kan ontwerpbeslissingen circulair verpakken sturen’

‘Door de PPWR groeit de aandacht voor duurzaam ontwerp, maar de inzet van AI-gebaseerde configuratoren blijft achter’, meent Scatto. ‘De inzet hiervan om eco-design en end-of-life-strategieën te ondersteunen is vanuit academisch perspectief nog beperkt. Onzekerheid bij bedrijven én consumenten speelt een belangrijke rol. Klanten vragen zich af: is een mechanisch recyclebare verpakking beter of juist een chemisch recyclebare?’ Die onzekerheid wil zijn onderzoek helpen verkleinen.

Doelstelling van het onderzoek

Het onderzoeksteam wil drie zaken in kaart brengen: welke duurzaamheidscriteria professionals het meest relevant vinden, hoe verschillende end-of-life-opties scoren op die criteria en welke eisen nodig zijn om een configurator te ontwikkelen die aan circulaire ontwerpprincipes voldoet.

Scatto: ‘We willen zowel bedrijfsperspectieven als consumentengedrag meenemen, zodat een configurator niet alleen technisch klopt, maar ook aansluit op wat gebruikers nodig hebben om duurzame keuzes te maken.’

Methodische aanpak: MCDA en AHP

Om ontwerpcriteria te identificeren en te wegen, gebruikt het onderzoek Multi-Criteria Decision Analysis (MCDA) en de Analytical Hierarchy Process (AHP). Volgens Scatto is dit een geschikte aanpak in een veld waar technische, economische, sociale en milieufactoren samenkomen. ‘Deze methoden worden vaak toegepast wanneer er veel criteria en belanghebbenden zijn. Voor zover wij weten is dit een van de eerste studies die beide methoden combineert voor verpakkingsvraagstukken.’

Het team stelde zes criteria vast die volgens professionals het zwaarst wegen: recyclingtechnologie voor multimaterialen, reductie van verschillende materialen in één verpakking, kosten van gerecyclede materialen, consumentbewustzijn, Europese regelgevingsharmonisatie en technologische ontwikkeling.

Beoordeling van vier end-of-life-strategieën

Vervolgens vergeleek het team vier end-of-life-routes: hergebruik, mechanische recycling, chemische recycling en organische recycling. Die laatste categorie omvat composteerbaarheid en andere vormen van biologische afbreekbaarheid. Door deze alternatieven naast de criteria te zetten, ontstaat een beeld van welke route in welke context het beste past.

‘We willen inzicht geven in wanneer bijvoorbeeld mechanische recycling passend is en wanneer een andere route logischer is,’ aldus Scatto.

Een nieuwe rol voor de configurator

Het einddoel van het project is de ontwikkeling van een configurator die niet alleen materiaalopties toont, maar actief meedenkt. De voorlopige werktitel is P, een verwijzing naar packaging, process en product. De configurator moet ontwerpkeuzes koppelen aan regelgeving, technische mogelijkheden en consumentengedrag.

‘De configurator moet evolueren van een passief hulpmiddel naar een systeem dat ontwerpers ondersteunt bij circulaire keuzes,’ zei Scatto. Daarbij ziet hij functies als modulariteit, materiaaldata, traceerbaarheid en transparante informatie over end-of-life als essentieel.

Een opvallend onderdeel van het ontwerp is de ingebouwde consistentiecontrole. Wanneer een gekozen materiaal of ontwerpkeuze niet overeenkomt met de regels of met de gekozen end-of-life-strategie, genereert het systeem een melding. ‘We willen voorkomen dat bedrijven configuratoren aanbieden die niet consistent zijn met de werkelijkheid of de regelgeving,’ legde Scatto uit.

Naar een beter onderbouwde keuze

Met het onderzoek wil Scatto een bijdrage leveren aan betere besluitvorming in de sector. De configurator moet professionals, bedrijven en consumenten helpen een onderbouwde keuze te maken in een markt waar technologie en regelgeving snel veranderen. ‘Het doel is niet om één ideale oplossing te vinden, maar om onzekerheid te verminderen en ontwerpkeuzes inzichtelijk te maken,’ zei hij.

Volgens Scatto is dit nog maar een eerste stap, maar wel een die nodig is om circulaire verpakkingen verder te brengen. ‘We willen bedrijven ondersteunen in het ontwikkelen van oplossingen die technisch kloppen en tegelijkertijd aansluiten bij de verwachtingen van gebruikers.’