KIDV-directeur Bruijnes: ‘Meer doen dan alleen recyclen’

‘Het lineaire businessmodel is niet vol te houden, want daarmee putten we onze grondstofvoorraden uit. We zullen naar circulair moeten’, aldus Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, in haar openingsspeech van het Nationaal Verpakkingsdebat. Des te meer is zij teleurgesteld over het feit dat de wereldeconomie het afgelopen jaar minder circulair is geworden, blijkt uit het wereldwijde Circularity Gap Report 2023. De oorzaak hiervan is de toename van het gebruik van primaire grondstoffen.

Als voorbeeld haalt zij het gebruik van wegwerpverpakkingen aan. ‘Het is eigenlijk vreemd dat we het “gewoon” zijn gaan vinden om wegwerpverpakkingen te gaan gebruiken en daarmee ruim 4 miljard wegwerpbekers en 3 miljard on-the-go voedselverpakkingen weggooien. Dat zijn 19 miljoen items per dag die in Nederland worden weggegooid.’

Doelstellingen duurzaam verpakken

De lat ligt hoog, want de doelstelling van de overheid is om in 2050 een volledig circulaire economie te realiseren. En voor 2030 moet het gebruik van de hoeveelheid primaire grondstoffen zijn gehalveerd.

De Europese Commissie heeft hiervoor een helder doel gesteld: honderd procent recyclebare verpakkingen in 2030. Daarom pakt Nederland wegwerpplastic aan en wil dat herbruikbaar de norm wordt. Vanaf juli dit jaar gaat de SUP-regeling in, waardoor er een verbod komt op wegwerpbekers en verpakkingen voor onderweg.

Vanaf januari dit jaar is producentenverantwoordelijkheid verder uitgebreid. Producenten die onder de SUP-regeling vallen, gaan meebetalen de kosten van het opruimen van het zwerfafval. En van 1 januari 2024 is het verboden om wegwerpbekers en voedselverpakkingen te gebruiken bij het nuttigen van voedsel ter plaatse.

Heijnen: ‘Het voorkomen van afval is het allerbeste. Daarom richten we ons op het hergebruik van materialen en daar zou de bedrijfsvoering op ingericht moeten zijn. Dat vraagt om kennis en innovatie. Het KIDV is hierbij onmisbaar en het betekent dat er nog veel werk te doen is.’

Plasticwijzer

‘We zitten in een pressure cooker’, meent CEO Afvalfond Hester Klein-Lankhorst. ‘We moeten echt grote stappen maken om de normen te halen en ook circulair te worden. We willen de ontwikkelingen voorblijven en daar hebben we het KIDV voor nodig. Objectieve informatie voor bedrijven is daarin hard nodig. Het Afvalfonds gaat samen met het KIDV en de uitvoeringsorganisaties een plasticwijzer uitbrengen waarin we onze visie geven op circulair verpakken in 2030. Daarnaast willen we onze producenten en importeur nog meer service gaan bieden. Zo hebben we met het KIDV over opleidingen gehad en het oprichten van een centraal meldpunt waar bedrijven algemene vragen kunnen stellen over duurzaam verpakken.’

‘Uiteindelijk doen we het al goed. We staan tweede in Europa. België staat op nummer 1 en daar willen we natuurlijk van winnen. Maar we moeten ook grote stappen zetten om circulair te worden in 2030.’

Kennishonger naar duurzaamheid

‘Moeten we van België gaan winnen’, vraagt dagvoorzitter Wouter Kurpershoek aan Chris Bruijnes, managing director KIDV. ‘Wij hebben met Fost Plus veelal gelijkluidende ideeën en gaan graag samen de strijd aan’, is zijn antwoord.

‘Er zijn veel lessen geleerd uit het verleden’, vervolgt Bruijnes. ‘De kennishonger neemt nog steeds meer toe. Zeker op het praktische niveau. Er komen dagelijks vragen binnen, zoals welke dop moet er op, wel sleeve kunnen we gebruiken, enzovoort. Allemaal detailvragen die mensen op korte termijn op een verbeterstap kunnen zetten. De les van de toekomst is de vraag: wat is het lange termijn perspectief. Wat moet er over vijf jaar gereed zijn?’

Afbreekbaarheid blijft interessant

‘In 2020 hebben we de publicatie The state of sustainable packaging uitgebracht’, zegt Bruijnes. ‘Die is nog steeds valide. Daar zien we dat we meer moeten doen dan alleen focussen op recycling. Dat is misschien een gevaarlijke uitspraak als je binnen het Afvalfonds zit want dat is een wettelijke doelstelling, maar wij denken ook graag buiten the box. Maar hergebruik, reductie van verpakkingsmaterialen en intrinsieke duurzame materialen op het gebied van afbreekbaarheid moet je naar blijven kijken. Want uiteindelijk moeten we naar een situatie zonder lekstromen die schade berokkenen in het milieu.’

Kurpershoek merkt op dat het KIDV ook wel als luis in de pels wordt ervaren. ‘Wij hebben niet altijd voor iedereen een leuke boodschap’, weet Bruijnes. ‘Daarom zijn we ook objectief, maar niet onafhankelijk, want het bedrijfsleven is onze opdrachtgever. We proberen het wel factbased te doen. En dat kan soms tot teleurstellingen leiden in de markt.’