‘Circulair verpakken met plastic is mogelijk in 2030’, luidt de optimistische boodschap van Thomas Mueller-Kirschbaum, hoofd R&D and Sustainability bij Henkel. ‘Hiervoor is een holistische benadering nodig. Met een mix van recyclingtechnieken en biobased plastics in combinatie met nieuwe wetgeving moet het mogelijk zijn.’
Fa, Persil, Witte Reus, Pattex, Pritt Stick, Schwarzkopf en Silan; bekende A-merken van Henkel die allen gebruik maken van kunststof verpakkingen. Over vier jaar (2025) moeten die verpakkingen volgens de doelstellingen van Henkel 100% recyclebaar zijn, moeten ze 50% minder fossiele plastics bevatten en geen afval veroorzaken: zero waste. Op weg naar een circulaire economie.
Henkel moet wel, want naast de Europese doelstellingen zijn het de consumenten die duurzaam verpakken steeds belangrijker vinden. Uit een PwC rapport uit 2018 blijkt dat 85% van de consumenten duurzaam verpakken belangrijk vinden. Bijna de helft (45%) wijst de producent aan als de verantwoordelijke partij die de afvalberg veroorzaakt. Maar slechts 23% wil meer betalen voor een duurzame verpakking. Thomas Mueller-Kirschbaum presenteerde deze cijfers en zijn ideeën eind vorig jaar tijdens het online Packaged Summit congres.
Strategieën
Henkel zet drie strategieën in om haar doelstelling voor 2025 te bereiken. Ten eerste wil het bedrijf haar verpakkingen voor 100% recyclebaar maken en meer herbruikbare verpakkingen gaan ontwikkelen. De tweede route is het toepassen van meer gerecycled plastic (meer dan 30%), minder plastic gebruiken door optimalisatie van de verpakkingen of door plastic-vrije alternatieven toe te passen en het gebruik van bio-plastics verhogen. Tot slot wil Henkel zich meer gaan inzetten voor het inzamelen van plastic verpakkingen en het voorkomen van zwerfafval.
Prioriteit
‘Het optimaliseren van de mechanische recycling van kunststoffen heeft prioriteit’, meent Thomas Mueller-Kirschbaum. ‘Maar mechanische recycling is niet de enige oplossing om de cirkel te sluiten. Het heeft te maken met verschillende problemen, zoals een gevarieerde kwaliteit, veel fracties zijn grijs of zelfs zwart en vaak zit er een luchtje aan het gerecyclede kunststof.’
Mueller verwacht dat de maximale bijdrage uit gerecycled kunststof tussen de 40 tot 50% ligt. ‘Om 100% circulariteit te bereiken, zullen we ook gebruik moeten maken van chemisch gerecycled kunststof. Een technologie die nog in de kinderschoenen staat en waar nog veel in moet worden geïnvesteerd. Daarnaast is bio-based kunststof nodig om de toevoer van nieuwe kunststofmoleculen te verzekeren. Want net als bij papier is er bij kunststof een limiet aan het aantal keren recyclen.’
Holistische benadering
De oplossing van het kunststof verpakkingsprobleem ligt volgens Mueller in een holistische benadering van de circulaire economie. Hij laat dit zien aan de hand van een rekenvoorbeeld in de toekomst (zie ook kader).
‘Stel je de situatie voor van het jaar 2030. Een verdere reductie van plastic is mogelijk door alternatieve verpakkingsconcepten. De mechanische recycling is geoptimaliseerd en levert verbeterde kwaliteiten waardoor 40 tot 50% gerecycled plastic geschikt is voor hergebruik. Daarnaast levert chemische recycling tussen de 30 tot 40% van het totale volume voor plastic verpakkingen. Biobased plastics vullen tot slot met ongeveer 10% het totale volume aan tot de benodigde 100%.’
De overheid speelt volgens Mueller een belangrijke rol in de omschakeling naar cirulair verpakken. ‘Zij stimuleert dit door zogenoemde producent verantwoordelijke EPR-regelingen (extended producer responsibility) met een aanzienlijke bonus voor recyclebare verpakkingen, voor het gebruik van gerecycled materiaal en voor het gebruik van biobased plastic. Daar staat een CO2-belasting tegenover van 100 euro per ton voor bedrijven die nog gebruik maken van plastics op basis van fossiele grondstoffen.’
Aanbevelingen
‘De doelstelling om in 2030 circulair te kunnen verpakken met plastic is mogelijk’, zegt Mueller. ‘Maar dan moeten we in dit decennium aan diverse randvoorwaarden voldoen. Ten eerste zullen er geharmoniseerde EPR-regelingen moeten komen met voldoende prikkels om het gebruik van gerecycled plastic te stimuleren. Er zal een CO2-belasting moeten komen voor alle fossiele kunststoffen.’
Mueller is voorstander van een universeel “Circular Plastic Label” en wijst er op dat er meer grote investeringen van de recyclers en de industrie nodig zijn om mechanische én chemische recycling op een hoger niveau te tillen. ‘Er dient meer ondersteuning te komen vanuit het EU Green Deal & Recovery plan voor onderzoek en subsidies. Industrie, overheid en producenten hebben allen een taak om te komen tot een klimaatbesparende, circulaire economie.’
Een scenario voor 2030
In figuur 1 stelt Mueller een fictief bedrijf voor dat jaarlijks 20.000 ton kunststof gebruikt. Aan iedere plasticsoort hangt een ander prijskaartje. De inkoop van fossiele plastics is met 1.000 euro per ton het goedkoopst en biobased en chemisch gerecycled zijn met 1.500 euro per ton het duurst. Naast de standaard belastingheffingen zijn er bonussen voor recyclebaar en gerecycled of biobased plastic en zijn er CO2-belasingen per soort. Fossiele plastics kosten met 270 euro per ton het meest en mechanisch gerecycled is het goedkoopst.
In figuur 2 werkt Mueller deze gegevens verder uit en voegt naast het kostenplaatje ook een waarde toe aan de aantrekkelijkheid van de verpakkingen. Ga je door met je huidige fossiele verpakkingen (business as usual) dan vinden consumenten dat niet oké en scoor je laag. Kies je voor biobased of chemisch gerecycled, dan scoor je volgens Mueller hoog.
Uiteindelijk blijkt dat het doorzetten van business as usual resulteert in een dure keuze en een lage markt aantrekkelijkheid. De technologie mix met een reductie van 20% materiaal scoort het hoogst voor kosten en voor aantrekkelijkheid.
