In maart was de vijfde jaarlijkse bijeenkomst in het kader van het PUMA-project, dat is geïnitieerd door het NVC Nederlands Verpakkingscentrum. 111 deelnemers uit de hele wereld werkten live online mee aan het einde van verpakking als milieuprobleem. Speerpunten: informatietechnologie en het belang van de factor energie voor materiaal-circulariteit. ‘De circulaire economie is een fabeltje als we niet naar de energievoorziening kijken.’
Manifesto
Tijdens de 5e jaarlijkse PUMA-meeting werd de Italiaanse versie van het PUMA MANIFEST gepresenteerd, nadat vorig jaar al de Franse, Engelse en de Nederlandse versies waren verschenen. Februari dit jaar werd op de TOKYOPACK de Japanse editie gepubliceerd. Na de key-note speech van Sriman Banerjee (Takeda Pharmaceuticals) en de introductie van het Italiaanse PUMA-manifest, gingen de deelnemers uiteen in twee parallelsessies. In Sessie A. stond de toekomst van de informatievoorziening centraal, terwijl Sessie B. de ontwikkelingen bij de belangrijkste verpakkingsmaterialen analyseerde.
Onconventioneel samenwerken
PUMA legt sterk de nadruk op holistisch, innovatief denken en de daaruit voortvloeiende onconventionele manieren om samen te werken. Inmiddels hebben enkele honderden professionals wereldwijd op deze manier al hun steentje bijgedragen aan het PUMA-project.
Orde in de chaos
Sessie A van het vijfde PUMA-congres ging over verlaging van de entropie door codering en identificatie. Entropie staat voor de chaos, de divergentie: de gevulde verpakkingen gaan af fabriek/retailer een onbekende reis maken en veranderen daarbij van ‘informatietoestand’. Tijdens het afvulproces weten ‘we’ exact waar en wanneer de product-verpakkingscombinatie onstaat. Dat wordt al minder op reis naar de distributie en handel. En na de verkoop aan de consument zijn we het zicht op het product en uiteindelijk de geleegde verpakkingen helemaal kwijt. De live stelling in deze sessie luidde:
‘We hebben om het verpakkingsafvalprobleem op te lossen gedetailleerde real-time data nodig over tijd en locatie van het ‘ontdoen’ (inleveren, wegwerpen) van de verpakking’
Drie presentaties maakten duidelijk dat de technologie er is om real-time data te verkrijgen.
Informatie
Identificatie van verpakte producten na gebruik en toewijzing van hun optimale verwijderingsroute, was de bijdrage van Rick Buiten (EcoScan). EcoScan is dé app over afvalscheiding die gebruikers vertelt in welke afvalbak de verpakking gaat. ‘Een foto maken of de barcode scannen, en dan kun je geld besparen en het milieu helpen’, zegt Rick Buiten, bedenker en ontwikkelaar van de app EcoScan. Vanuit PUMA gaat een proef plaatsvinden in Twente (de Entropak-studie).
Han Meiberg, van FiliGrade gaf een presentatie over Filigrain, het digitale watermerksysteem voor plastic bakjes dat een betere materiaalrecycling van plastic mogelijk maakt. Dankzij dit watermerk kunnen specifieke verpakkingssoorten uitgeselecteerd worden. Ook hier dus informatie waar welke verpakking zich bevindt.
Markus Gebhardt van Deposy sprak over statiegeldsystemen 2.0 waarmee nu in Duitsland geëxperimenteerd wordt: een manier om realtime (statie)geld met elkaar te delen. Hier wordt een aangepaste blockchaintechnologie toegepast. Via een product ID kan er worden gesorteerd en afgerekend, onafhankelijk van de locatie.
71% zegt ‘eens’
De uitslag van de stelling was 71% eens, 29% oneens. ‘Als we willen verpakken, moeten we ook onze verantwoordelijkheid nemen voor verpakt is verantwoordelijk voor Collect-Control en het Backend. Er staat al een streepjescode en andere informatie op iedere verpakking dus het is zaak meer informatie te ontsluiten en effectief te delen met elkaar’, zegt Michael Nieuwesteeg.
‘Je ziet dat veel merkartikelfabrikanten en retailers precies willen weten waren verpakkingen en de materialen vandaan komen, ‘upstream’ dus. Maar als het gaat over wat er vervolgens met die verpakking gebeurt, wordt het stil. Juist het volgen van de verpakking geeft interessante informatie als je de verpakking als milieuprobleem wilt beëindigen’, zegt Michaël Nieuwesteeg, NVC-directeur.
CO2 neutraal in 2030?
De tweede parallelsessie focuste op materiaalinnovatie: Nieuwe materialen en processen in Frontend en Backend. Ook in deze sessie werd een poll gehouden:
Frontend + Backend van de verpakking zullen CO2 -neutraal zijn in 2020.
Bart Vanhoof van SABIC Europe sprak over het TruCircle-programma op basis van gecertificeerde ‘circulaire’ polymeren, met name PE en PP. SABIC gebruikt als Frontend-materiaal ingezameld plastic consumentenafval, door na de Collect-Control in het Backend een pyrolysestap in te zetten. Zo worden moeilijk te recyclen plastics teruggebracht tot moleculair niveau en dan kunnen ze gewoon het standaard Frontend-proces weer in. Vraag is natuurlijk wel, hoeveel energie het produceren van de pyrolyse-olie kost en of die energie wordt opgewekt met hernieuwbare bronnen.
Veel te winnen
Ook de PET productie- en materiaalrecyclingwereld (Indorama Ventures) was aanwezig. Jesper van werd last-minute vervangen door zijn collega Willem Christiaans van Indorama-dochter Wellman Recycling. Hij sprak over een hybride aanpak van PET-materiaalrecycling. Wellman is flink op dreef met de materiaalrecycling van PET-trays, ook voor voedseltoepassingen.
Jesse Rep van StoraEnso leverde een bijdrage vanuit het perspectief van de op houtvezels gebaseerde verpakkingsmaterialen. Hier is veel te winnen met nieuwe Frontend en Backend-processen, met name voor drankenkartons.
fifty/fifty
De live poll (Frontend + Backend van de verpakking zullen CO2 -neutraal zijn in 2020) leidde tot heel wat hoofdbrekens, zeker in relatie tot het algemeen bewierookte begrip ‘circulariteit’. Iedere materiaal-omzetting is immers in principe om te draaien (‘circulair te maken’), maar dat kan betekenen dat er een flinke dosis energie nodig is. En hoe verantwoord wek je die energie dan op?
Uiteindelijk was de uitslag fifty/fifty; lang niet iedereen was dus overtuigd van de haalbaarheid van een CO2 neutrale industrie voor het maken van verpakkingen (Frontend) en reprocessen van geleegde verpakkingen (Backend) in de komende zeven jaar.
Energie en materiaal-circulariteit
‘Als we het over materiaal-circulariteit hebben, moeten we ook kijken naar de energie die het kost om zo te werken. In principe is alles bijna 100% circulair te maken als je er voldoende energie in stopt. Maar zonder naar energie te kijken, is circulair werken eigenlijk een fabeltje. Vervolgens gaat het er om hoe we de energie opwekken’, zegt Nieuwesteeg. ‘Voor plastics zou dat zelfs in eerste instantie een deel van het ingezamelde afval kunnen zijn, om het andere deel alvast semi-circulair te maken. Het ziet er niet naar uit, dat de olievoorraden wereldwijd te klein zijn. Integendeel: bij de huidige wijze van produceren kunnen we ze niet eens opmaken want dat komt er veel te veel CO2 vrij. Blijft over de vraag wat te doen met de alsnog vrijkomende CO2 . Hier zal de beprijzing bepalen waar het nieuwe evenwicht komt te liggen. Aan financiële middelen hoeft het niet te ontbreken als de hele sector in gezamenlijkheid de goede prioriteiten kan zetten.’
Bijschriften
Michael Nieuwesteeg
Plastic inzameling
Het Nederlandse PUMA-Manifest
Magnum tubs op basis van SABIC-recyclaat
