De Europese bio-economie vertegenwoordigde in 2023 een waarde van € 2,7 miljard en 17,1 miljoen banen, ongeveer 8% van alle EU-werkgelegenheid. Volgens de Commissie creëert iedere baan in de bio-economie gemiddeld drie indirecte banen. Toch ziet Brussel nog veel onbenut potentieel, met name in sectoren die sterk leunen op fossiele grondstoffen, zoals verpakkingen, chemie en textiel.
Voorbeelden van toepassingen variëren van algen-gebaseerde chemicaliën in farmaceutische en cosmetische producten tot biobased kunststoffen voor verpakkingen en automotive. Ook biobased constructiematerialen, textielvezels en meststoffen groeien in gebruik.
Versnellen van innovatie
Een centraal onderdeel van de strategie is het terugdringen van vertragingen tussen onderzoek, proefproductie en marktintroductie. De Commissie kondigt maatregelen aan voor:
- een vereenvoudigd en duidelijker regelgevingskader, dat circulaire en duurzame businessmodellen beloont;
- snellere toelatingsprocedures voor innovatieve materialen en technologieën;
- gerichte financiering van biogebaseerde technologieën uit bestaande EU-fondsen.
Een nieuw op te richten Bioeconomy Investment Deployment Group moet daarnaast private investeerders betrekken, risico’s spreiden en een pipeline van financierbare projecten opbouwen. Dit moet vooral mkb-bedrijven helpen die moeilijk toegang hebben tot kapitaal.
Nieuwe lead markets voor biobased materialen
De Commissie ziet kansen voor de ontwikkeling van zogeheten lead markets: markten waar biobased materialen en technologieën op schaal kunnen groeien. Voor verpakkingen gaat het onder meer om:
- biobased kunststoffen en vezelmaterialen;
- biochemische bouwstenen voor coatings, lijmen en verpakkingsfunctionaliteiten;
- geavanceerde fermentatieprocessen;biogene koolstofopslag.
Brussel overweegt biobased content-doelstellingen voor specifieke productcategorieën om de vraag te stimuleren. Daarnaast wordt een nieuwe Bio-based Europe Alliance opgezet, waarin bedrijven gezamenlijk voor €10 miljard aan biogebaseerde oplossingen willen inkopen richting 2030.
Duurzame en verantwoorde biomassastromen
Hoewel Europa grotendeels zelfvoorzienend is in biomassa, benadrukt de strategie dat duurzaam beheer essentieel is voor langdurige beschikbaarheid. De Commissie wil daarom initiatieven ontwikkelen die boeren en boseigenaren belonen voor:
- bescherming van bodemkwaliteit;
- vergroting van koolstofvastlegging;
- circulair gebruik van secundaire biomassastromen zoals landbouwreststromen, bijproducten en organisch afval.
Deze focus is relevant voor verpakkingsontwikkelaars die biomassa als grondstof gebruiken en toenemende transparantie moeten bieden over herkomst en duurzaamheidsclaims.
Grondstoffenzekerheid
Met de strategie wil de EU haar positie versterken in de wereldwijde transitie naar biogebaseerde industrieën. Door nieuwe partnerschappen aan te gaan wil de Commissie voorkomen dat Europa afhankelijk wordt van één regio of één kritieke grondstof. In een geopolitiek kwetsbare context moet dit bijdragen aan zowel concurrentiekracht als leveringszekerheid.
Betekenis voor de verpakkingssector
De nieuwe strategie bouwt voort op eerdere bio-economiekaders uit 2012, 2018 en 2022, maar legt meer nadruk op industriële toepassing en marktuitrol. Voor de verpakkingssector betekent dit onder meer:
- een verwachte stroomlijning van regelgeving rond biobased materialen;
- meer investeringsmogelijkheden voor pilots, opschaling en biobased innovaties;
- groeiende vraag naar kwalitatieve biogebaseerde alternatieven voor fossielgebaseerde verpakkingen;
- nadruk op transparantie, duurzaam biomassagebruik en circulaire modellen.
Met deze koers wil de Commissie een fundament leggen voor een biogebaseerde industrie die niet alleen duurzamer is, maar ook economisch steviger en minder afhankelijk van fossiele import