EPN is een internationale organisatie waarbij non-profitorganisaties zijn aangesloten die een Global Paper Vision hebben een ontwikkeld. Ze willen een transformatie in in pulp- en paperindustrie waarbij papierproducenten en papiergebruikers werken aan een schonere, gezonden en duurzame toekomst van de aarde. De kritiek is dat In de meest recente versie van de PPWR. De meest urgente bepalingen zijn verwijderd.
Het compromis is ontstaan na onderhandelingen tussen de Raad van de EU, de Europese Commissie. en het Europees Parlement. Dat er in Brussel talloze lobbyisten werkzaam zijn, is bekend en zij hebben, in meerdere of mindere mate successen geboekt. EPN spreekt van een ‘dieptepuntcompromis’. Het gaat volgens EPN vooral om het feit dat maatregelen die verpakkingsafval van papier moesten terugdringen, zijn geschrapt.
‘Ongekend niveau van lobbyen’
Er is 15 maanden onderhandeld en EPN spreekt van een ongekend niveau van lobbyen in die 15 maanden. Dat wordt verder niet concreet onderbouwd door EPN, maar wie Brussel kent weet dat er talloze lobbyorganisaties zijn gevestigd die nauwe contacten onderhouden met de diverse geledingen in Brussel. ‘De NGO 's die zich richten op de productie van papierpulp en bosbehoud, zijn ontzet over het eindresultaat,' meldt EPN in een persbericht. De NGO 's waarschuwen dat de regelgeving feitelijk kan resulteren in een toename van op papier gebaseerde verpakkingen.
Drastische gevolgen
‘Het is volslagen onzin. Een verordening die tot doel heeft de hoeveelheid afval te verminderen, zal deze juist vergroten’, zegt Sergio Baffoni, campagnevoerder bij het Environmental Paper Network: ‘We hebben keer op keer gewaarschuwd voor het gevaar dat de regelgeving de Europese verpakkings- en afvalcrisis zal bestendigen. Het verschuiven van materialen van plastic naar papier lost het probleem niet op en de overstap naar composietverpakkingen, die ongelooflijk moeilijk en duur te recyclen zijn, maakt het nog erger. We moeten overstappen van verpakkingen voor eenmalig gebruik naar herbruikbare verpakkingen, maar deze regelgeving vervangt eenvoudigweg plastic door papieren verpakkingen, die zelf vaak veel plastic bevatten.’
‘Dit zal drastische gevolgen hebben, zoals een toenemende import van pulp uit tropische bossen. Deze regelgeving verandert bomen letterlijk in wegwerpbekers en bezorgdozen’, zegt Hannah Mowat, campagnecoördinator bij Fern, de NGO voor bos- en rechten.
Mazen in de wet
Experts zeggen dat een aantal afwijkingen en mazen in de wet feitelijk zullen resulteren in de vervanging van plastic door papier, dat vaak veel plastic bevat. Het meest veelzeggend is dat de maatregelen gericht op het terugdringen van de hoeveelheid papier voor eenmalig gebruik werden opgeofferd in bijlage V, waarin de verpakkingsformaten worden opgesomd die moeten worden beperkt – wat betekent dat de verboden beperkt zijn tot kunststoffen voor eenmalig gebruik. Het Environmental Paper Network is ook zeer kritisch over de vrijstelling voor karton die wordt voorgesteld in de hergebruikdoelstellingen van de transportsector, ook al bestaat 70% van de verpakkingen voor eenmalig gebruik uit golfkarton en zijn er al grootschalige hergebruiksystemen aanwezig die goed werken.
Fastfoodketens winnaar?
De last-minute afschaffing van de beperkingen op papieren verpakkingen voor voedselverpakkingen voor diners in bijlage V van de PPWR wordt algemeen gezien als een overwinning voor de fastfoodketens. Na een formeel intern onderzoek door het Europees Parlement naar ongepaste beïnvloeding door verpakkingslobbyisten zegt Sergio Baffoni: “De wegwerpverpakkingsindustrie heeft het politieke proces gekaapt. De fastfood- en papierverpakkingsindustrie zijn erin geslaagd een regelgeving die bedoeld is om wegwerpverpakkingen terug te dringen, te verdraaien en leeg te maken. De verordening bevordert nu papieren verpakkingen voor eenmalig gebruik, vaak bekleed met plastic, ten koste van de mondiale bossen en het klimaat. Lobbyisten uit de industrie vieren feest, maar consumenten zullen blijven worden opgejaagd door de toenemende hoeveelheden afval in hun eigen huis – er is misschien minder plastic, maar er zal veel meer papier zijn – en veel minder bossen.’
Bovendien geldt de vrijstelling op papieren verpakkingen en karton ook voor groepsverpakkingen, voedselverpakkingen, verpakkingen voor groenten en fruit, individuele porties (bijvoorbeeld specerijen, sauzen, suiker) en toiletartikelen in de horeca. In de praktijk komen volgens EPN de bananen of sinaasappelen die we in plastic bakjes zagen nu in onnodige wegwerppapierbakjes terecht.
EPN vraagt actie
"Nationale EU-lidstaten hebben nog steeds de mogelijkheid om te laten zien dat ze ambitieuzer zijn en vooroplopen op het gebied van verboden en ambitieuzere doelstellingen voor hergebruik. Frankrijk heeft bijvoorbeeld al een beperking op voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik wanneer er wordt gedineerd. Actievoerders roepen de nationale regeringen op om in actie te komen waar de Europese instellingen tekort zijn geschoten."
De totale productie van verpakkingsafval in de EU is gestegen van 66 miljoen ton in 2009 naar 84,3 miljoen ton in 2021 (27,7% groei) en zal naar verwachting toenemen tot 92 miljoen ton in 2030 en 107 miljoen ton in 2040.
(Bron: effectbeoordeling van Eurostat en EC)
