Het Platform of Sustainable Packaging Innovators van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) brengt start-ups, scale-ups en andere innovators met duurzame verpakkings- en recyclingideeën in contact met de juiste stakeholders. Vernieuwers kunnen zo hun innovaties realiseren en zichtbaar worden op de markt. Jan-Govert van Gilst van Vibers is zo’n vernieuwer. Hij verbouwt olifantsgras, dat wordt verwerkt tot verschillende verpakkingsmaterialen.
Borneo, waar het allemaal begon
Het verhaal van Vibers begint bij een reis van oprichter Jan-Govert van Gilst door Borneo. ‘Ik zag veel plastic op het strand. Ook werden er veel bomen gekapt om plaats te maken voor oliepalmen. Al zo’n 60% van het regenwoud is verdwenen. Dieren als de orang-oetan sterven uit. Dat deed iets met me.’ Daarom gooide hij het roer om en besloot hij op zijn terugreis van Borneo te stoppen met z’n IT-baan en diende hij z’n ontslag in.
Aan de keukentafel
Eenmaal thuis dacht van Gilst aan de keukentafel na over het lokaal planten van grondstoffen. Hij kwam erachter dat er in Nederland zo’n 30.000 hectare braakliggend terrein is die niet geschikt is om voedsel op te verbouwen. ‘Als je daar iets op laat groeien waar we spullen uit kunnen maken, dan hoeven we dat niet uit verre landen te halen. Dat scheelt transport en CO2 uitstoot. En de flora en fauna in andere landen blijft intact.’
Van bamboe naar olifantsgras
Met dit idee won hij in 2011 de Zuid-Hollandprijs, voor het meest duurzame businessplan. In 2011 en 2013 deed hij mee aan de TEDxAmsterdam awards. Allereerst met het idee om bamboe te gebruiken. Maar na een bezoek aan de Universiteit van Wageningen richtte hij zijn pijlen op olifantsgras. Toen ging het snel, zegt van Gilst: ‘Van het een kwam het ander, en toen stond ik opeens in de top 100 van meest innovatieve MKB-bedrijven’. Logisch, want olifantsgras heeft veel voordelen:
- Olifantsgras groeit op marginale grond die niet gebruikt wordt voor voedsel
- In Nederland legt het 30 ton CO2 per hectare per jaar vast (dat is vier keer zoveel als een Europees bos)
- Gelijk vanaf de oogst geschikt voor processing zonder drogen en chemische bewerking
- Geen bestrijdingsmiddelen nodig bij de teelt
- Geen irrigatie nodig, regenwater is voldoende
Verschillende toepassingen
Van Gilst toont in de hoek van het kantoor een bos van het befaamde olifantsgras waar het bij Vibers allemaal om draait. Van het olifantsgras maakt het bedrijf vezels. De vezels uit het olifantsgras zijn behoorlijk grote stukken. ‘We hebben een gepatenteerde methode om dat heel klein te maken’, aldus van Gilst. Vervolgens kan het verwerkt worden in verschillende materialen, zoals bioplastics, papier, karton en beton. De kasten in het kantoor staan vol met allerlei eindproducten die gemaakt zijn met behulp van de vezels. Notitieboekjes, broodzaksluitingen en verpakkingen voor de foodindustrie.
“Je wilt samen toch zorgen dat je de wereld beter achterlaat dan dat je ‘m gekregen hebt”
Impact
De vezels van het olifantsgras werden aanvankelijk alleen gebruikt om te verwerken tot papier. Inmiddels wordt het ook toegepast voor bioplastics en beton. ‘Plastic in zee is een groot probleem, niet alle gekapte bomen voldoen nog aan de FSC-standaard en beton is het meest gebruikte materiaal in de wereld.’ Er is dus bewust gekozen voor deze materialen. ‘Als ik iets verander, heeft het dan wel impact?’, is de vraag die van Gilst zichzelf bij zijn keuzes stelt.
Samenwerking
Om die impact te bereiken laat van Gilst blijken hoe belangrijk hij de samenwerking met de industrie vindt. ‘Ik wil graag samenwerken, om een alternatief materiaal te bieden, waardoor ze duurzamer kunnen produceren en consumenten duurzamer kunnen kopen.’ Met deze insteek heeft Vibers zich ook aangesloten bij het Platform of Sustainable Packaging Innovators. ‘Je wilt samen toch zorgen dat je de wereld beter achterlaat dan dat je ‘m gekregen hebt’, omvat van Gilst zijn ambities.
