Wat is de Single Use Plastics-richtlijn?
De Europese Single Use Plastics-richtlijn is sinds 3 juli 2021 van kracht. De richtlijn zet bedrijven aan om duurzame alternatieven voor single use plastic producten en verpakkingen te ontwikkelen. In Nederland zijn de nieuwe maatregelen gevat in een ministeriële regeling rond kunststof voor eenmalig gebruik. Een deel daarvan geldt al per juli 2021, het andere deel gaat de komende jaren in.
Voor welke verpakkingen geldt de SUP-richtlijn?
De maatregelen uit de SUP-richtlijn hebben onder meer betrekking op kunststof wegwerpplastics en verpakkingen. Het gaat om plastic bordjes, bestek, roerstaafjes, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. Het verbod geldt ook voor drank- en voedselverpakkingen van zogenoemd geëxpandeerd en geëxtrudeerd polystyreen (EPS en XPS) waar bijvoorbeeld drinkbekers en hamburgerbakjes van worden gemaakt.
Ook geldt het verbod voor producten van oxo-degradeerbaar plastic. Bijvoorbeeld tasjes en flesjes.
Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen typen kunststof; de richtlijn is er zowel voor oil-based kunststoffen (zoals HDPE of PS) en biobased kunststoffen (zoals bio-PE of PLA).
Wanneer gaan de verschillende SUP-maatregelingen in?
Juli 2021 – verbod plastic wegwerpproducten
Vanaf juli 2021 is er een verbod om bepaalde plastic wegwerpproducten op de markt te brengen, zoals plastic rietjes, wattenstaafjes, plastic wegwerpbestek, eenpersoons voedsel- en drankverpakkingen van piepschuim, ballonstokjes en plastic roerstaafjes zijn verboden.
Ook vanaf juli 2021: Markering op verpakking
Bepaalde producten zoals filtersigaretten, drinkbekers en maandverband moeten vanaf 3 juli 2021 een opvallende markering op de verpakking hebben die aangeeft dat er kunststof in zit, dat het in de afvalbak thuishoort en dat dit als zwerfafval een negatief effect heeft op het milieu.
Januari 2023 - Grotere verantwoordelijkheid producent
Vanaf januari 2023 gaan producenten meebetalen. Aan het inzamelen en het opruimen van plastic zwerfafval én aan maatregelen die consumenten bewuster moeten maken. Deze regel geldt voor vochtige doekjes, ballonnen, tabaksproducten met filters, voedselverpakkingen, zakjes, wikkels, drankverpakkingen en lichte draagtassen.
Juli 2023 - Meerprijs op 'to go' verpakking
Vanaf 1 juli 2023 mogen consumenten plastic bekers en voedselverpakkingen niet meer gratis meekrijgen. Ze betalen een kleine vergoeding voor het gebruik van wegwerpbekers of -bakjes. Ondernemers mogen zelf bepalen hoeveel ze per plastic wegwerpbeker of -bakje vragen. Er zijn wel richtbedragen door de overheid vastgesteld:
€ 0,25 voor bekers
€ 0,50 voor een maaltijd (dit kan bestaan uit meerdere verpakkingen)
€ 0,05 voor voorverpakte groente, fruit en noten
Voor maaltijden en dranken die ter plekke worden bereid (niet voorverpakt) moeten herbruikbare alternatieven beschikbaar zijn. Dit kan een zelf meegebrachte beker of verpakking zijn. Of een beker of verpakking die de consument kan terugbrengen met statiegeld of een ander retoursysteem.
Januari 2024 – Verbod consumptie ter plaatse?
Vanaf januari 2024 is er een verbod op plastic wegwerpbekers en –maaltijdverpakkingen voor consumptie ter plaatse. En ook op kartonnen koffiebekers en plastic vormvaste single portion packs. Bijvoorbeeld in de horeca, op evenementen en in kantoren, instellingen, verenigingen en sportclubs.
Echter is hier het laatste woord nog niet over gezegd. In oktober 2023 vergaderde de ‘oude’ Tweede Kamer over een groot aantal in te voeren wetten. Onverwacht nam de Tweede Kamer twee moties van de VVD aan, waardoor het verbod op papieren wegwerpbekers voorlopig van de baan lijkt te zijn. Staatssecretaris Vivian Heijnen kan de moties nog naast zich neerleggen. Op 18 december 2023 wordt er weer vergaderd.
Lees hier het laatste nieuws omtrent papieren wegwerpbekers.
Juli 2024 - Hogere producteisen
Vanaf juli 2024 worden de eisen aan plastic flessen en drankpakken aangescherpt. Ze moeten deels uit gerecycled materiaal bestaan. Daarnaast dient de dop of het deksel vast te blijven zitten aan de fles, de zogenoemde tethered caps. Zodat ze meegaan in het recycleproces.
Afwegingskader voor SUP
Partners for Innovation en Rebel hebben een Afwegingskader opgezet die helderheid brengt in de “Regelgeving kunststofproducten voor eenmalig gebruik” Deze Regelgeving is vanaf 1 januari 2023 van kracht vloeit voort uit de Europese Single Use Plastic-richtlijn (SUP). Het hulpmiddel bevat beslisbomen, definities en voorbeelden voor voedselverpakkingen, zakjes en wikkels, drinkbekers en drankverpakkingen.
