SUP-regeling verbiedt kartonnen koffiebeker in 2024

Volgens de nieuwe SUP-regeling mogen papieren koffiebekers voor eenmalig gebruik alleen worden ingezet als ze hoogwaardig kunnen worden gerecycled. Hoogwaardig recyclen wil volgens de Nederlandse maatstaven zeggen dat de verpakking verwerkt moet kunnen worden tot een zelfde nieuw voedselveilig verpakkingsmateriaal.

De koffiebeker kan nog niet 100% hoogwaardig worden gerecycled. Er blijft namelijk maximaal 5% plastic restfractie over wat wel wordt gerecycled maar niet volgens de Nederlandse definitie van hoogwaardige recycling.

Mogelijk een andere vorm van recycling is chemische recycling. Hier wordt het plastic afgebroken tot zijn chemische bouwstenen en waarmee wel hoogwaardige kunststoffen zijn te produceren, maar die techniek is nog in ontwikkeling en is kostbaar.

Discriminerende SUP-regelgeving

‘Deze SUP-regeling wordt overhaast ingevoerd’, zegt Patrick Greveling, directeur Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in Papier- en Verpakkingsmaterialen (NVGP).

‘Daarnaast is het onbegrijpelijk dat Nederland een eigen interpretatie geeft aan de definitie en uitleg van hoogwaardige recycling. Die strookt niet met de term zoals die in internationaal verband wordt gehanteerd. In Europa is voor hoogwaardige recycling niet een recycling naar een voedselcontactmateriaal vereist en mag plastic ook naar een ander product worden gerecycled. Zoals de term hoogwaardige recycling uit de Nederlandse Regeling op de koffiebekers wordt toegepast is deze discriminatoir ten opzichte van drankenkartons en van andere Europese landen.’

Rem op verpakkingsinnovatie

‘Nederland geeft zijn eigen invulling aan de Europese richtlijn voor single-use-plastics’, vervolgt Greveling. ‘Helaas levert dat een ongelijk speelveld op: met name de definitie van hoogwaardige recycling komt niet overeen met de werkelijke recirculatie van vezels in onze sector. Dat remt helaas ook de innovatie. Biobased polymeren voor barrièrecoatings en of vezelgebaseerde materialen hebben moeite om door te breken als alleen mono materialen worden toegestaan.’

Dreigende ontslagen papierindustrie

‘Wij staan met onze rug tegen de muur’, zegt Tjalling van Looy, sustainability manager bij verpakkingsleverancier Conpax. ‘Als per 1 januari 2024 de SUP-regeling voor “consumptie ter plaatse” ingaat, mogen wij geen kartonnen koffiebekers meer leveren aan gesloten werkomgevingen, zoals kantoren. Hierdoor is de verwachting dat wij wellicht 40% tot 60% van onze omzet in koffiebekers kwijtraken met mogelijk verlies van banen.’ ‘We moeten de vraag breder trekken’ meent Jordie Brouwer, category sales manager Huhtamaki. ‘Het gaat niet over herbruikbaar versus eenmalig of herbruikbaar versus recyclebaar. Het gaat erover dat we met zijn allen minder plastic willen gebruiken en minder water en dat we toe willen naar het gebruik van hernieuwbare grondstoffen in plaatst van niet hernieuwbare grondstoffen waarmee we de aarde uitputten. En met deze wetgeving gaan we 300% meer plastic afval genereren, want alle hernieuwbare, recycleerbare papier gebaseerde verpakkingen worden zo meteen vervangen door meermalige verpakkingen van olie gebaseerde kunststof. De herbruikbare koffiebekers gaan misschien 10 tot 20 keer mee en worden dan uiteindelijk als rest afval verbrand. En om ze iedere keer schoon te maken voor hergebruik gaan we in Nederland een factor drie tot vier keer meer water verbruiken.’ |
‘Bij Bring Youre Own (BYO) is de hygiëne en portiegrote in het geding wat acceptatie niet makkelijk maakt. Bovendien is het water, de energie en chemicaliën die nodig zijn om te reinigen vervuilender dan de productie van een recycleerbare op papier gebaseerde verpakking’

Motie hoogwaardige recycling aangenomen

Via VVD-kamerlid Erik Haverkort probeert het NVGP het tij te keren. Haverkort diende een motie in over hoogwaardige recycling die in juni werd aangenomen. Alleen het nadeel is dat er geen termijn aan is verbonden, legt Greveling uit. ‘Het ministerie heeft gezegd dat ze het volgend jaar gaan oppakken, maar dat is dan achterhaald want de SUP-regeling gaat al per 1 januari 2024 in. Erik Haverkort gaat kijken of we toch meer tijd kunnen krijgen.’

VVD-kamerlid Erik Haverkort

‘Daarnaast zijn wij ook in overleg met de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hierover. We hebben bijvoorbeeld de mogelijkheid van chemische recycling neergelegd. Maar tot nu toe krijgen we daar geen antwoord op.’

Greveling hoopt dat het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nog van mening verandert. ‘De SUP-regeling gaat niet bijdragen aan de milieuscores en -doelen die IenW wil halen voor 2030 en 2050.’

Als de SUP-regeling met het verbod op papier gebaseerde bekers en –maaltijdverpakkingen voor consumptie ter plaatse op 1 januari 2024 toch doorgaat, voorziet Greveling de nodige problemen. ‘Het gaat veel verder dan de papieren koffiebeker. Het kan ook een kartonnen voedselbakje zijn. Vivian Heijnen heeft de oorlog verklaard aan de papieren koffiebeker, wat is next; alle papieren verpakkingen?’

Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat

Mogelijke duurzame oplossingen

Diverse bedrijven hebben al oplossingen ontwikkeld. Zo zijn er inzamelsystemen voor de kartonnen koffiebekers voor bedrijven bedacht. ‘De papiervezels die hieruit terugkomen kunnen weer worden gebruikt voor de productie van omdozen voor bijvoorbeeld tomaten en sla of als eierendoos’, zegt Tjalling van Looy. ‘En daarnaast is er vanuit de productiebedrijven die tijdschrift en hygiëne papier maken veel vraag naar kartonnen bekers. 80% van het toiletpapier in Nederland bestaat uit gerecycled papier. Dat is een van de end of life fase’s van de papiervezel die wij in de markt brengen. De vezels die wij verwerken in een papier beker kunnen tot 25 keer gerecycled worden.’

Een ander alternatief zou lignine kunnen zijn. Dit is een natuurlijk organisch materiaal, oftewel een biopolymeer, die wordt gemaakt uit de celwand van bomen. Het is na cellulose het meest voorkomende organisch materiaal op aarde. Alleen zijn de recyclingbedrijven ingesteld op de recycling van plastic uit aardolie. Het aandeel biopolymeren is momenteel te klein om ze te scheiden en te recyclen. Daarnaast verbiedt de nieuwe SUP-regeling iedere gemodificeerde polymeer in wegwerpverpakkingen, dus ook de biopolymeer. Hiermee worden de innovatie-mogelijkheden om fossiele plastics te vervangen door hernieuwbare en recycleerbare op papier gebaseerde producten op voorhand bijna onmogelijk gemaakt.’