Farmaceutische verpakkingen: veiligheid heeft prioriteit

Tijdens de internationale verpakkingsbeurs interpack (4 t/m 10 mei 2023 in Düsseldorf) zal het ook gaan over innovaties in de productie, verpakking en logistiek van farmaceutische producten, inclusief nieuwe oplossingen voor het probleem van productpiraterij. De farmaceutische industrie wordt als geen ander getroffen door namaak. De lucratieve handel met namaakmedicijnen – die in het gunstigste geval alleen minder werkzame stoffen bevatten, maar ook kunnen zijn aangevuld met onbekende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid – heeft met de groeiende online handel een impuls gekregen. De WHO schat dat meer dan de helft van de medicijnen die online worden gekocht via illegale websites namaak zijn. De geschatte marktwaarde van namaakmedicijnen bedraagt ongeveer 75 miljard dollar per jaar.

Europese wetgeving

Een belangrijk aspect bij de bescherming zijn de wereldwijde supply chains. Deze worden immers steeds complexer. Actieve ingrediënten worden vaak in het ene land geproduceerd, in een ander land verwerkt en verpakt, en uiteindelijk over de grenzen heen gedistribueerd en op de markt gebracht. De Europese wetgever is daarom jaren geleden de strijd tegen namaakgeneesmiddelen aangegaan met EU-richtlijn 2011/62/EU. De richtlijn, die in 2019 van kracht werd, legt een aantal veiligheidskenmerken voor voorgeschreven medicijnen vast. Zo moet elke verpakking van een farmaceutisch product worden geëtiketteerd met een Unique Serial Code (USC) in combinatie met het artikelnummer (GTIN), het lotnummer (LOT), de vervaldatum (EXP) en de naam van de fabrikant. Alle informatie wordt gecodeerd in een 2D-datamatrixcode, die vervolgens in platte tekst op de verpakking wordt gedrukt met een bepaalde minimale afdrukkwaliteit. Naast de unieke code moet elk pakket tamper-evidente functies bevatten.

Etiketteeroplossingen

Bedrijven ontwikkelen al jaren codeeren etiketteeroplossingen voor farmaceutische verpakkingen die voldoen aan deze EU-richtlijn. Dit omvat verschillende etiketteeroplossingen, zoals laser- of inkjetcodeermachines, thermische transferprinters, etiketteersystemen en de bijbehorende software.
UV-lasermarkering is ook een beproefde etiketteeroplossing. Domino Benelux heeft in 2022 een nieuw UV-lasersysteem geïntroduceerd dat geschikt is voor het markeren van kunststoffen en de huidige duurzame verpakkingsmaterialen, waaronder recyclebare, flexibele mono-materiaalfolies. Het systeem kan worden gebruikt om zowel witte als gekleurde substraten te markeren zonder afbreuk te doen aan de barrière-eigenschappen van het materiaal.

Meer dan een sticker

Een andere maatregel tegen vervalsing zijn beveiligingslabels met een eerste openingsindicatie en geïntegreerde anti-vervalsingskenmerken (zowel openlijk als geheim en digitaal) die wijzen op een poging tot manipulatie. Ongeldige zegels, die zichtbare effecten achterlaten wanneer het etiket voor het eerst wordt verwijderd, zijn ideaal voor buitenverpakkingen. Vaak worden verschillende echtheids-kenmerken gecombineerd of aangevuld met extra functies. Daarnaast zorgen digitale labels met NFC-technologie en track & trace-systemen voor de volledige traceerbaarheid van een farmaceutisch product.
Etiketten zijn een belangrijk onderdeel van farmaceutische verpakkingen en dienen niet alleen ter bescherming tegen vervalsing. Afhankelijk van de toepassing op primaire verpakkingen (flessen, blisters, injectieflacons) of op secundaire verpakkingen (vouwdozen), moeten ze aan de meest uiteenlopende eisen voldoen: ze bevatten algemene informatie, garanderen bescherming bij eerste opening of kunnen  gedeeltelijk worden losgemaakt om in patiëntendossiers of vaccinatiekaarten te worden geplakt. Etiketten met meerdere pagina’s kunnen ook grote hoeveelheden informatie bevatten; ze zijn vaak een combinatie van etiket en bijsluiter. En voor producten die gekoeld bewaard moeten worden, zijn temperatuurbestendige etiketten nodig voor een goede leesbaarheid tijdens opslag en transport.

Steeds meer geautomatiseerd

Omdat veiligheid bij farmaceutische producten voorop staat, zijn ook de eisen voor verpakkingsmachines hoog. Zo maakt R.Weiss Packaging gebruik van modulaire pickerlijnen, waarin Delta-robots producten op topsnelheid verpakken. Voor Siemens Healthineers ontwikkelde het bedrijf een intelligent UniRob turnkey-systeem voor het verpakken van diagnostische producten dat het proces van het handmatig laden van vouwdozen automatiseert. Daarbij worden nu ook multipacks in verschillende verpakkingsformaten in kartonnen inlays geplaatst, die het voorheen gebruikte plastic vervangen. Een zesassige robot zuigt de plano’s uit het magazijn, vouwt ze uit en plaatst ze op de transportband, die flexibel en volledig automatisch kan worden aangepast aan de betreffende formaten.
Multivac heeft in de gezondheidszorg een nieuw draagsysteem geïntroduceerd dat zorgt voor een gecontroleerd, voorzichtig producttransport van voorgevulde glazen of plastic spuiten naar de verpakkingsmachine. Bij de verpakkingsmachine haalt een robot ze vervolgens van de dragers en plaatst ze afzonderlijk of voorgegroepeerd in de verpakkingsholtes. De verpakkingen worden gecontroleerd op volledigheid met behulp van een vision systeem van Multivac Marking & Inspection.

Gebruiksvriendelijke software

Ook de softwareoplossingen die gegevens verzamelen in de farmaceutische toeleveringsketen beloven meer veiligheid. Met het Pexcite-softwareplatform van Uhlmann Pac-Systeme kunnen gebruikers overal in het productie- en verpakkingsproces informatie verzamelen, vergelijken, weergeven en analyseren.
Hiermee kunnen verschillende taken naar wens worden uitgevoerd: implementatie van track & trace-specificaties in de hele procesketen, monitoring van de productiviteit van machines en processen, digitaal gereedschapsbeheer of gecentraliseerde controle en beheer van de volledige productieprocessen.

Duurzame farmaceutische verpakkingen

Als het gaat om het gebruik van recyclebare materialen, is de farmaceutische industrie nog steeds terughoudend. Maar consumenten verwachten ook van deze industrie meer inzet voor duurzaamheid. Op het gebied van primaire verpakkingen, dus waar medicijnen direct in worden verpakt, zal het waarschijnlijk nog enige tijd duren voordat recyclebare mono-materialen ingeburgerd raken. Experts zien daarentegen al een trend naar recyclebare oplossingen in secundaire verpakkingen.