Recyclecheck 2026: meer duidelijkheid, maar wachten op Europa

In het tweede deel van het webinar stond hij uitgebreid stil bij vragen uit de praktijken en juist daar werd zichtbaar waar ontwerpers, marketeers en duurzaamheidsmanagers in de dagelijkse toepassing tegenaan lopen. Lees hier de vragen en antwoorden 

Van KIDV naar Verpact 

De Recyclecheck bestaat sinds 2017 en is ontwikkeld onder de vlag van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Na de integratie van KIDV in Verpact worden de Recyclechecks nu onder de naam Verpact gepubliceerd. De tool is uitgegroeid tot de standaard om de recycleerbaarheid van huishoudelijke verpakkingen in Nederland te beoordelen. 

De focus ligt op de verpakkingen die via het huishoudelijk systeem worden ingezameld: consumentenverpakkingen, aangevuld met vergelijkbare stromen uit kantoren, winkels en diensten. Verpakkingen uit de openbare ruimte en veel bedrijfsverpakkingen vallen daar nadrukkelijk buiten, omdat de inzameling en verwerking daarvan anders zijn georganiseerd. 

*Tekst loopt door onder afbeelding

Volgens Van Marle wordt de huidige Recyclecheck in de komende jaren steeds sterker ingebed in een Europese context. De PPWR en de daaruit voortvloeiende Design for Recycling-voorwaarden zullen uiteindelijk leidend worden. “We kunnen dan als land niet meer onze eigen afwijkende voorwaarden opstellen,” zei hij. De verwachting is dat de Recyclecheck op termijn een andere rol krijgt of zelfs overbodig wordt, zodra Europese normen en CEN-standaarden volledig zijn ingevoerd. 

Meer dan alleen techniek 

In de definitie die Verpact hanteert, is een verpakking alleen recyclebaar als er aan een hele keten van voorwaarden wordt voldaan. Zo moet er  een inzamelsysteem voor het materiaal zijn, evenals een gedefinieerde sorteerstroom.  Er moet ten minste één recycler zijn die het materiaal daadwerkelijk verwerkt tot een grondstof en die grondstof wordt vervolgens weer toegepast, bij voorkeur in nieuwe verpakkingen. 

Technisch ‘kunnen’ recyclen is dus niet genoeg. Van Marle noemde polystyreen als voorbeeld: technisch goed te recyclen, maar in Nederland onvoldoende volume voor een rendabele, aparte sorteer- en recyclestroom. In de Recyclecheck leidt dat tot de conclusie dat PS in het huidige Nederlandse systeem niet als goed recyclebaar kan worden aangemerkt. 

*Tekst loopt door onder afbeelding

Niels van Marle. Foto: Verpact

Weggooi-eenheid leidend 

Een belangrijk uitgangspunt in de Recyclecheck is het begrip weggooi-eenheid. Niet de verkoopverpakking als geheel is bepalend, maar de componenten zoals de consument ze daadwerkelijk afdankt. 

Van Marle illustreerde dat met een sixpack blikjes: het karton gaat bij het oud papier, de blikjes gaan via het statiegeldsysteem. De Recyclecheck beoordeelt daarom niet “de sixpack”, maar de afzonderlijke weggooi-eenheden (karton en blik). 

Hetzelfde geldt voor combinaties zoals een kunststof schaal met topfolie en een papieren wikkel. In de praktijk worden schaal en folie samen in de PMD- of nascheidingsstroom afgevoerd, terwijl de wikkel vaak bij het papier belandt. In de tool leidt dat tot meerdere regels per consumenteneenheid: per weggooi-eenheid wordt een eigen score bepaald en vastgelegd in een PDF-rapport, dat bedrijven en retailers gebruiken als onderbouwing. 

Vooral verduidelijkingen 

Voor 2026 heeft Verpact bewust gekozen voor een beperkte update. Grote koerswijzigingen worden pas verwacht als de Europese Design for Recycling-normen definitief zijn. 

De belangrijkste wijzigingen zijn volgens Van Marle tekstuele verduidelijkingen en aanscherpingen: 

• de relatie tussen hoofdcomponent en doelmateriaal is beter uitgelegd, 

• er is meer toelichting op het bepalen van weggooi-eenheden, 

• links en verwijzingen naar achterliggende documenten zijn geactualiseerd, 

• checklists zijn waar mogelijk gebruiksvriendelijker gemaakt, 

• bij papier/karton is de aansluiting met de Forever Green-richtlijnen verbeterd, 

• bij flexibele kunststoffen zijn de criteria rond polyamide-lagen aangepast op basis van nieuwe testresultaten en Europese discussies, 

• bij vormvaste kunststoffen is verduidelijkt wanneer carbon black een probleem vormt. 

Voor glas en metalen verpakkingen zijn nauwelijks inhoudelijke wijzigingen doorgevoerd. 

Tariefdifferentiatie 2.0 

De Recyclecheck speelt een rol in de tariefdifferentiatie van Verpact. Waar het tariefvoordeel in het verleden vrijwel uitsluitend gekoppeld was aan de vraag “wel of niet recyclebaar volgens de Recyclecheck”, is dat sinds enkele jaren verbreed naar meerdere criteria. 

In tariefdifferentiatie 2.0 kunnen bedrijven onder meer korting krijgen voor het toepassen van recyclaat, het voldoen aan monomateriaaleisen en een goede score in de Recyclecheck. 

Volgens Van Marle heeft dat gezorgd voor een lagere drempel en aanzienlijk meer aanvragen. De Recyclecheck blijft daarbij het meest integrale onderdeel: alleen door de volledige check te doorlopen krijgt een bedrijf redelijk zekerheid dat een verpakking in het Nederlandse systeemtechnisch én praktisch recyclebaar is.