De vierde industriële revolutie, Industry 4.0, is een feit. In de ene sector meer dan in de andere. Overal is slimme technologie geïmplementeerd. Machines “praten” met elkaar en er wordt een grote hoeveelheid informatie gedeeld, niet alleen binnen de productielocatie, maar bijvoorbeeld ook met systemen van toeleveranciers of afnemers.
Stilstandtijden verminderen
Het doel is om met centrale besturingssystemen productieapparatuur te automatiseren, zodat deze qua tijd en kosten efficiënter kan werken. Dit betekent dat allerlei gegevens verzameld en geanalyseerd worden om zo stilstandtijden te verminderen en processen te optimaliseren, terwijl handmatig werk zich beperkt tot het bewaken van de productiemachines. Neem de logistiek. Voorheen had iedere palletwagenchauffeur die laadt of lost, een eigen palletbon op papier nodig.
GS1 Duitsland onderzocht in 2018 hoe blockchaintechnologie (bekend van cryptomunten) kon worden toegepast om pallets zelf in staat te stellen gegevens over hun locatie over te dragen. Blockchain is slechts een van de vele technologieën die industriële verpakkingen 4.0 helpen zorgen voor een naadloze traceerbaarheid.
Huidige situatie
In 2023 is werken met samenwerkende robots, de cobots en digital twins (virtuele versie van een machine) geen uitzondering meer en het aantal toepassingen groeit. Een van de belangrijkste drijfveren van Industry 4.0 is het Internet of Things (IoT), het netwerk vanapparaten, sensoren en machines die met elkaar en met internet zijn verbonden. Andere cruciale onderdelen van Industry 4.0 zijn kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning (ML). Deze technologieën stellen machines in staat om zelfstandig te leren en zich aan te passen, zonder menselijke tussenkomst. AI en ML worden veelvuldig gebruikt bij kwaliteitscontrole en voorspellend onderhoud, wat de downtime vermindert en de efficiëntie verbetert.
Twijfels AI
De opkomst van AI roept echter ook vragen op: waar gaat dit heen? Sommige wetenschappers willen een pauze inlassen om de gevaren van AI te kunnen bespreken. Inmiddels is er ook, als het gaat over Industry 4.0, een beweging die zich bezighoudt met de mens. Want wat wordt de rol van de mens nu machines en computers heel veel overnemen? Onder de noemer Industry 5.0 gaat het nu over mens en machine. Maar ten diepste gaat het over de toekomst van werk.
Meer dan banen en groei
Jeroen Kraaijenbrink, als strategiespecialist verbonden aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de UvA , schreef een bijdrage over Industry 5.0 in het toonaangevende magazine Forbes, waarin hij een stuk van de EU citeert.
‘Het concept van Industry 5.0 is relatief nieuw. Het biedt een visie op de industrie die verder gaat dan efficiëntie en productiviteit als de enige doelen, en versterkt de rol en de bijdrage van de industrie aan de samenleving. Het plaatst het welzijn van de werknemer in het centrum van het productieproces en maakt gebruik van nieuwe technologieën om welvaart te bieden die verder gaat dan banen en groei.’
Mensgerichte strategie
Volgens de EU bevordert een mensgerichte strategie “talenten, diversiteit en empowerment”. De belangrijkste verschuiving die dit volgens Kraaijenbrink suggereert, is de verschuiving van mensen als middel (zoals in human resources) naar mensen als doelen. Of, met andere woorden: een verschuiving van mensen die organisaties dienen naar organisaties die mensen dienen. 
Zoals de Europese Commissie betoogt, is er een strategie nodig die “wendbaar en veerkrachtig is met flexibele en aanpasbare technologieën”. Na Covid-19, wereldwijde tekorten aan voorraden en de oorlog in Oekraïne, zijn er maar weinigen die het er niet mee eens zijn dat veerkracht de sleutel is – vandaag en in de toekomst, schrijft Kraaijenbrink.
Wat is de volgende stap?
Industry 5.0 is nieuw en heeft nog niet veel in beweging gebracht. Volgens Kraaijenbrink zijn bedrijven nog steeds sterk bezig met Industry 4.0, of zelfs eerdere versies. Maar de EU kijkt al verder en bouwt Industry 5.0 op de pijlers veerkracht, duurzaamheid en mensgerichtheid. De industrie weet dus welke richting het op zal gaan.
