'PPWR vraagt om gestructureerde data: GS1 PAC biedt uitkomst'

PPWR | Verpakkingsdata | VerpakkingsManagement | september 19, 2025

De druk op bedrijven om verpakkingsdata gestructureerd vast te leggen en te delen neemt toe. Verpact vraagt om consistente en verifieerbare gegevens voor de aangifte afvalbeheerbijdrage verpakkingen, terwijl de PPWR de komende jaren aanvullende datavereisten introduceert. GS1 Nederland introduceert hiervoor GS1 PAC, de nieuwe tool om verpakkingsdata te verzamelen, te beheren en veilig te delen met afnemers en systemen.

‘We zijn van en voor de industrie’, benadrukt Richard Schenkel, key accountmanager verpakkingsindustrie bij GS1 Nederland. ‘Samen met bedrijven ontwikkelen we oplossingen en standaarden waarmee de verpakkingsindustrie, leveranciers en retailers dezelfde taal spreken. Zo kun je de data die nodig is voor aangifte en uitwisseling eenduidig en efficiënt delen.’

Gegevens structureren met GS1 PAC

GS1 PAC helpt bedrijven om gegevens per product en per verpakking te structureren. Denk aan materiaaltypen en -lagen, functies van lagen, wel of geen gerecycled materiaal, afmetingen en gewichten. Die data sluit aan op GS1 Data Source (de GS1 datapool) en kan worden gebruikt voor de Verpact-aangifte en , op termijn, ook in andere EU-landen.
GS1 Data Source gaat verder dan alleen verpakkingen. Hierin leggen fabrikanten, leveranciers en retailers productinformatie vast, zoals afmetingen, gewicht, ingrediënten, logistieke gegevens en – in het geval van verpakkingen – materiaalsoorten en verpakkingsopbouw.

Volgens Schenkel zit de waarde van GS1 PAC vooral in het onderhoud en hergebruik van data: ‘Je voert een component – bijvoorbeeld een fles, dop of etiket – één keer in. Als de samenstelling verandert, pas je het component aan en werkt dat direct door in alle producten die dat onderdeel gebruiken. Een producent met tien varianten in dezelfde fles hoeft zo geen tien keer dezelfde wijziging door te voeren.’

Richard Schenkel van GS1 PAC

Richard Schenkel, key accountmanager verpakkingsindustrie bij GS1 Nederland

Koppeling met GTIN en ketenuitwisseling

Elk eindproduct In GS1 PAC wordt gekoppeld aan een GTIN (Global Trade Item Number, voorheen EAN). Dat maakt de aansluiting op de GS1 Data Source die onderdeel is van het Global Data Synchronisation Network (GDSN) mogelijk, zodat data gecontroleerd met handelspartners kan worden gedeeld. ‘Het uitgangspunt is dat de data zo ver mogelijk upstream in de keten ontstaat en daarna consistent doorstroomt’, aldus Schenkel. ‘Uniforme afspraken over bijvoorbeeld definities zijn daarvoor essentieel.’

Toewerken naar Verpact en PPWR

GS1 PAC ondersteunt de rapportages voor de Verpact-aangifte zodat informatie over het aantal kilo’s per verpakkingssoort kan worden aangeleverd. Een geautomatiseerde aanlevering aan Verpact is uiteindelijk het doel, maar voor nu kunnen bedrijven exporteren naar een werkbaar rapportformaat, zoals een Excel.

‘We hebben intensief contact met Verpact over de informatie die zij tijdens audits nodig hebben’, zegt Schenkel. ‘De insteek is dat bedrijven dezelfde data kunnen gebruiken voor interne sturing, uitwisseling met klanten en voor de aangifte.’

Voor aansluiting bij de PPWR kijkt GS1 samen met Europese collega-organisaties en met enkele grote producenten en retailers naar welke data mist ten opzichte van het huidige GS1-datamodel. Schenkel: ‘Veel basisdata kun je al kwijt, zoals materiaalcombinaties en recycleerbaarheid. Waar aanvullende velden nodig zijn, brengen we die in kaart. De gedelegeerde handelingen lopen tot 2030; we sorteren daarop voor zodat onze standaard tijdig meegroeit.’

'Wie GS1 PAC gebruikt, heeft een robuuste basis. Je bouwt aan één bron die bruikbaar is verpakkingsaangiftes en toekomstige PPWR-eisen'

Samenwerking en internationale aansluiting

GS1 Data Source wordt al breed in sectoren gebruikt. Nationale verschillen worden via de internationale GS1 standaard zoveel mogelijk in één datamodel opgevangen, met ruimte voor landspecifieke rapportage-uitvoer. Dat helpt bedrijven die in meerdere landen actief zijn.

Voor kleinere producenten die veel artikelvarianten hebben, kan de componentbenadering veel tijd schelen. ‘Er is geen generiek recept om masterdata te managen’, nuanceert Schenkel. ‘Maar wie GS1 PAC gebruikt, heeft een robuuste basis. Je bouwt aan één bron die bruikbaar is voor klanten, aangiftes en toekomstige PPWR-eisen.’

GS1 PAC ScreenshotDEF

GS1 PAC component preview

Meerdere platforms voor databeheer van verpakkingen

GS1 PAC is niet de enige tool om verpakkingsdata te verzamelen. Er zijn diverse Product Information Management-leveranciers (PIM) en portals van retailers die verpakkingsdata verzamelen en verwerken. GS1 zoekt samenwerking met deze partijen, zodat data volgens de standaard kan worden uitgewisseld. ‘Ons doel is niet om systemen te vervangen of te concurreren, maar om te zorgen dat iedereen dezelfde datataal spreekt’, zegt Schenkel. ‘Dit bevordert efficiëntie en samenwerking, zo blijft de keten wendbaar en voorkom je lock-in.’

Voorbereiden op de PPWR

Wie nu start met het ordenen van verpakkingsdata op componentniveau, gekoppeld aan GTIN’s , kan vandaag al consistenter rapporteren richting Verpact en is beter voorbereid op de PPWR, meent Schenkel. GS1 PAC biedt daarvoor één plek om te structureren, te delen en te exporteren. Zoals Schenkel het samenvat: ‘Registreer aan de bron, spreek een uniforme standaard af en zorg dat de data door de hele keten kan meebewegen. Daarmee ben je klaar voor de controles van vandaag en de regels van morgen.’

Praktische stappen om nu te beginnen met verpakkingsdata

Maak een componentenbibliotheek

Inventariseer alle verpakkingselementen (bijv. fles, dop, label, tray) en leg per component materiaal, lagen, functies en gerecycled aandeel vast. Dit vormt de basis voor hergebruik in productvarianten.

Koppel componenten aan eindproducten (GTIN)

Koppel per GTIN de juiste componentset. Bij wijzigingen hoef je dan alleen het component bij te werken.

Werk met de GS1-definities

Gebruik de codelijsten voor materialen en datavelden uit het GS1-datamodel. Dat vergemakkelijkt delen via GS1 Data Source en maakt export voor Verpact en andere rapportages eenduidig.

Betrek je leveranciers

Vraag verpakkingsleveranciers om componentdata aan te leveren volgens GS1 standaard. Dat verkleint interpretatieverschillen en versnelt audits.

Koppel met eigen systemen

Begin desnoods met handmatige invoer in GS1 PAC en bereid een API-koppeling met PIM/ERP voor zodra beschikbaar. Zo voorkom je dubbele registratie en blijft data synchroon.

Denk vooruit richting PPWR

Bewaar onderbouwing (bijv. onderzoeksrapporten) als digitale bijlagen bij artikelen waar de wet dat vraagt. Niet alle bewijsvoering past in datavelden; wel kan documentuitwisseling langs de keten worden ondersteund.

Begrippenlijst

GS1 standaarden zijn internationale afspraken over het uniform en gestructureerd identificeren, vastleggen en delen van producten, locaties en partijen. Het doel is dat bedrijven in de hele keten – van producent en logistiek dienstverlener tot retailer – dezelfde taal spreken, zodat informatie uitwisselen eenduidig, efficiënt en foutloos kan gebeuren.

GS1 Data Source is de centrale datapool waarin bedrijven hun product- en verpakkingsgegevens op een gestandaardiseerde manier vastleggen en uitwisselen met handelspartners via het internationale GDSN-netwerk.

GS1 PAC is de tool voor het structureren een specifieke oplossing die bovenop die standaard werkt. Het is ontwikkeld om verpakkingsdata efficiënter te verzamelen, te structureren en te beheren, zodat bedrijven die informatie eenvoudiger kunnen delen met de

Datapool en kunnen gebruiken voor rapportages, zoals de aangifte bij Verpact en in de toekomst voor de PPWR.

GTIN = Global Trade Item Number. Een GTIN (Global Trade Item Number) is de unieke artikelcode die wereldwijd wordt gebruikt om handelsartikelen te herkennen. Het is een van de GS1 standaarden en vormt de basis voor de bekende streepjescode (EAN/UPC) die op vrijwel alle producten staat.

API = Een API (Application Programming Interface) is een koppelpunt: software A kan via de API van software B gegevens opvragen, bewerken of versturen volgens vooraf vastgelegde regels. Een API kan bijvoorbeeld een PIM-systeem (Product Information Management) koppelen aan de GS1 Datapool of aan GS1 PAC, zodat product- en verpakkingsdata automatisch worden

PIM = Product Information Management-systeem. In een PIM worden gegevens als productnamen, specificaties, afmetingen, foto’s, marketingteksten en bijvoorbeeld verpakkingsinformatie op één plek opgeslagen. Daardoor hoeven deze data niet in verschillende bestanden of systemen te worden bijgehouden, wat fouten en dubbele invoer voorkomt.