ILT stelt ultimatum aan Verpact: hoger statiegeld of boete

Duurzaamheid | statiegeld | VerpakkingsManagement | november 18, 2025

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) dringt aan op een forse aanscherping van het statiegeldsysteem. Aanleiding is het structureel achterblijven van de inzameling van kleine plastic flesjes en blikjes bij de wettelijke doelstelling van 90 procent. Verpact, de uitvoeringsorganisatie namens het bedrijfsleven, staat nu onder druk om per 1 januari 2026 consumenten een hogere financiële prikkel te bieden. Doet zij dat niet, dan dreigt een dwangsom die kan oplopen tot 21 miljoen euro.

De ILT eist dat Verpact kiest tussen twee opties: het verdubbelen van het statiegeldbedrag op kleine verpakkingen van 15 naar 30 cent, of het invoeren van een retourbonus van 15 cent bij inlevering. In het laatste geval blijft het statiegeldbedrag gelijk, maar ontvangt de consument bij inlevering een extra vergoeding. Volgens de ILT is dit noodzakelijk om het inzamelpercentage structureel te verhogen.

Verzoek tot opschorting

Verpact verzet zich tegen de opgelegde maatregelen en heeft de Raad van State verzocht om een tijdelijke opschorting van de dwangsom. De organisatie stelt dat zij reeds werkt aan de uitbreiding van het aantal inzamelpunten – een eis uit een eerdere dwangsom – maar vindt de nieuwe financiële eisen te vergaand. Volgens een woordvoerder van Verpact is sprake van een "pauzeknop" om meer tijd te krijgen voor implementatie.
De verhoudingen tussen ILT en Verpact zijn al langer gespannen. Uit vertrouwelijke documenten die het AD in handen heeft, blijkt dat de inspectie het bedrijfsleven beschuldigt van het bewust vertragen van verbetermaatregelen. Verpact zou zich volgens de ILT ‘calculerend’ en ‘opportunistisch’ opstellen.

Frustratie over het statiegeldsysteem

Een belangrijke frustratiepunt is de wijze waarop het statiegeldsysteem in praktijk functioneert. Na de uitbreiding in 2021 (kleine flesjes) en 2023 (blikjes) bleef de infrastructuur achter. Veel verkooppunten beschikken niet over voldoende of geschikte innameautomaten, wat leidde tot lange wachtrijen en beperkte inlevermogelijkheden, met name op drukbezochte locaties zoals stations en stadscentra.
De ILT stelt dat het huidige systeem bedrijven een verkeerde prikkel geeft: hoe minder verpakkingen worden ingezameld, hoe groter het niet-uitgekeerde bedrag aan statiegeld. Alleen al tussen juli 2021 en eind 2024 zou het bedrijfsleven volgens ILT ruim een half miljard euro aan niet-uitbetaald statiegeld hebben ontvangen.

De Raad van State buigt zich donderdag over het verzoek tot opschorting van de dwangsom. De uitkomst van die zaak kan bepalend zijn voor de toekomstige vormgeving van het statiegeldsysteem in Nederland.