3 vragen aan ... Marcel Keuenhof (KIDV)

3 vragen aan ... Marcel Keuenhof (KIDV)

Tesco heeft haar pilot van het ambitieuze Loop project beëindigd.

VerpakkingsManagement sprak er met Marcel Keuenhof van het KIDV over en vroeg ook of het non-profit Planet Reuse project, inmiddels Europees gelanceerd, oplossingen ziet voor stimuleren van hergebruik.

Vraag 1; Verrast het einde van het Loop Project je?

‘Ja en nee. Nee, want hergebruik is niet zomaar geregeld in een land waar men niet gewend is verpakkingen terug te brengen. Hier in Nederland zijn we gewend onze PET frisdrankflessen en onze bierflessen en kratten terug te brengen, mede dankzij het goedwerkende statiegeldsysteem.

Maar uiteindelijk vraagt hergebruik van verpakkingen aanpassingen in het gedrag van de consument. En inleveren van verpakkingen vinden veel consumenten ingewikkeld, omdat je gemak inlevert.’

Duur

‘Een andere factor is dat het bij Loop om premiumproducten ging en bij premium producten horen ook premium prijzen. Kijk je naar low budget producten en private labels, dan zijn de marges bijzonder klein en weet je dat extra kosten voor een retoursysteem niet gewenst zijn, omdat er geen dekking voor is. In het hogere segment met grotere marges is er wel ruimte om kosten te maken en Loop maakte die ook. Het was dus duur en het nieuwtje raakte er bovendien vanaf.

Het gevolg is een terugloop, alleen de "donkergroene" consumenten blijven er warm voor lopen. Als je echt wilt dat verpakkingen consequent hergebruikt gaan worden, heb je een lange adem nodig. Het is interessant om te zien wat er straks gebeurt als er statiegeld op blikjes wordt ingevoerd. Dat zijn we in Nederland nog niet gewend en ook dat betekent een aanpassing van de consument.’

Verbaasd

‘Anderszijds ben ik wel enigszins verbaasd over het stoppen van de pilot bij Tesco, omdat de merken die meededen in dit project multinationale merken zijn met enorme marketingmachines die vol zijn ingezet. Wellicht was dit nog te vroeg of iets te veel wishful thinking. Dit zal geen makkelijke of snelle transitie zijn.

Het onderliggende probleem is volgens mij dat er qua verpakkingsafval niets gemakkelijker is dan een eenmalige verpakking die je weggooit in een bak of zak die bij je thuis wordt opgehaald. Als er dan een redelijke recycling is geregeld, is ons eventuele schuldgevoel ook weer gerustgesteld. Zo bezien is alles daarbuiten ingewikkelder en duurder en dan is het niet verbazingwekkend dat er een einde komt aan deze proef.’

Vraag 2: Hoe krijg je wel een gedragsverandering?

‘Als consument zijn we bijna verslaafd aan kunststof, aan de vele mogelijkheden die het biedt in combinatie met lage kosten. Dit geldt overigens voor bijna alle facetten van de samenleving, niet alleen het verpakkende bedrijfsleven. Kunststof heeft goede eigenschappen, maar recycling blijft achter en zorgt ook voor milieudruk door transport, reiniging van het recyclaat en dergelijke. Preventie is dus belangrijk en – dat geldt voor alle verpakkingen - hergebruik zorgt dat je een nieuwe verpakking bespaart.'

Gedragsverandering

‘Om een verslaving te beëindigen is een gedragsverandering nodig. Neem bijvoorbeeld roken. Als je stopt met roken, dan weet je dat de kans op kanker kleiner wordt en je merkt het waarschijnlijk ook meteen aan je conditie. De incentive om te stoppen is een betere gezondheid. Bij meermalige verpakkingen zie je de voordelen niet meteen. Natuurlijk kunnen we de milieu-impact van verpakkingen niet meer ontkennen. Maar zodra er geen directe beloning is voor het hergebruik van verpakkingen, dan is de consument kennelijk minder bereid om er tijd en geld in te investeren.

Als je mensen wilt laten overstappen op meermalige verpakkingen dan moet je minstens hetzelfde gebruiksgemak bieden en dat gaat niet helemaal op bij het Loop systeem. Binnen het Loop systeem moesten de consumenten veel extra stappen zetten vergeleken met eenmalige verpakkingen, zoals het reinigen van verpakkingen.

Anderzijds is het meedoen aan meermalige systemen een feel good factor en zeker de jongeren willen wel een afvalvrij leven.’

Vraag 3:  Deze Tesco Loop-pilot, een project van een commerciële partij, is helaas gestopt, maar het non-profit Planet Reuse initiatief is net Europees geïntroduceerd. Hoe gaat Planet Reuse bijdragen aan de implementatie van herbruikbare verpakkingen?

‘Onze supply chain is geoptimaliseerd voor massaproductie en daar kun je met een herbruikbare verpakking niet tegenop. We zullen dus andere wegen moeten zoeken en daarom heeft het KIDV al in 2019 een Community of Practice opgezet, om hergebruik van verpakkingen op de agenda van bedrijven en hun achterban te zetten. Want onbekend maakt onbemind. In de Community kon iedereen zijn ervaringen, zowel kansen als knelpunten, delen, zodat niet steeds het wiel uitgevonden hoeft te worden. Ons project werd steeds internationaler en inmiddels heb ik als projectleider veel internationale partijen gesproken. Er bleek behoefte aan een internationaal platform. Als je een meermalig systeem wilt opzetten, dan moet je een gezamenlijk onafhankelijk Europees platform hebben waarin wordt samengewerkt, waarin kennis wordt gedeeld en waarin wordt geïnventariseerd welke oplossingen er al zijn. Een unified European voice.’

Hergebruik. Maar hoe dan?

‘Op het gebied van consumentenverpakkingen blijkt er nog weinig te zijn geïnventariseerd. De bedoeling van Planet Reuse is om door samenwerking en kennisdeling hergebruik beter op de kaart te zetten en toegankelijker te maken. Natuurlijk zijn er partijen die focussen op de nadelen van hergebruik, maar met het platform willen we partijen helpen bij de overstap naar zinvolle systemen voor hergebruik. De grote vraag is natuurlijk: hoe dan? Die willen wij beantwoorden. We kijken of we kunnen opschalen en hoe wetgeving kan helpen. Kijk maar naar de stevige targets die er in Frankrijk nu zijn. Het gaat eigenlijk om een totaal tegenovergestelde benadering als Loop. Het momentum is er nu door de inflatie, de post-corona economie en de oorlog in Oekraïne. Deze factoren maken de tijd rijp.’

We beginnen nu pas echt

‘Nu Planet Reuse Europees is geïntroduceerd, gaat het pas echt beginnen. Ik zie ruimte om dingen proactief op te zetten, bijvoorbeeld een platform waar partijen anoniem gegevens kunnen delen. Het probleem bij hergebruik is dat er heel veel informatie is over recycling, maar weinig over hergebruik. Bij sommige toepassingen blijkt hergebruik een betere milieubalans te hebben. Als bedrijven dit soort informatie anoniem kunnen delen, is de drempel lager en worden andere bedrijven geholpen en geïnspireerd.

Er moeten samenwerkingen worden opgezet en verder kunnen we met webinars en seminars en in pilotprojecten van alles in beweging zetten. De insteek is een zeer pragmatische aanpak, zoals nieuwe standaarden ontwikkelen. Je moet nu standaardiseren, voordat iedereen weer zijn eigen oplossingen heeft. Juist standaardisatie helpt enorm bij het opzetten van systemen met herbruikbare verpakkingen, die ook economisch aantrekkelijk zijn.’

Wat is Planet Reuse?

Planet Reuse is een gratis platform en daardoor laagdrempelig. Het is gebaseerd op een database met oplossingen, waarin ook vraag en aanbod worden gekoppeld. 'Omdat het om een online project gaat, spelen grenzen geen rol. Er is een wereld aan mogelijkheden en ik hoop dat na het faciliteren en het stimuleren van samenwerking Planet Reuse ook agenda-zettend zal zijn.’

Bekijk de video over Planet Reuse

 

Artikel delen