Verpact panel: ‘De weg naar recyclaat kent meerdere knelpunten’

Het publiek kreeg vooraf de vraag welke uitdaging het grootst is bij de overgang naar meer kunststof recyclaat in voedselcontact. Antwoorden varieerden van beschikbaarheid en kosten tot de tijdslijn van de PPWR en mogelijke impact op productkwaliteit. Daarmee was de toon gezet: de weg naar meer recyclaat is breed en kent meerdere knelpunten.

Verschillen tussen kunststoffen

Arie de Jong plaatste direct een belangrijke kanttekening: niet alle kunststoffen kennen dezelfde dynamiek. In sectoren als non-food is de stap naar gerecycled materiaal in veel gevallen al gezet. ‘Kijk maar naar de bouwmarkt. Witte emmers met bedrukking zijn grotendeels vervangen door grijze varianten met recyclaat’, merkte hij op. Volgens De Jong ligt de uitdaging vooral bij de zogenoemde probleemkunststoffen en laminaten.
Hij benadrukte het belang van ontwerpkeuzes: ‘Het begint bij monomateriaal. Dat is een belangrijke stap om recycling te verbeteren.’ Tegelijkertijd moeten verpakkingen informatie dragen, zoals allergenen en veiligheidsingrediënten. Een volledig ongecoate verpakking is daardoor niet altijd haalbaar. Wel ziet De Jong kansen in oplossingen die al bekend zijn, zoals etiketten of krimpfolies die eenvoudig verwijderd kunnen worden. ‘De technieken zijn er. We moeten ze gaan toepassen.’

Economische prikkels en de rol van materiaalstromen

Voor PET bestaat nauwelijks een afzetmarkt buiten food, stelde De Jong. Daardoor is hoogwaardige recycling noodzakelijk. Voor polypropyleen en polyethyleen ligt dat anders: deze kunststoffen vinden hun weg in uiteenlopende non-foodtoepassingen. De investering om deze materialen geschikt te maken voor foodgrade recycling is aanzienlijk. ‘De kosten voor een volledig systeem zijn hoog, terwijl de noodzaak daar minder gevoeld wordt dan bij PET.’

Technische grenzen en alternatieve routes

Ook Ulphard Thoden-van Velzen wees op de technische uitdagingen. Bij bepaalde toepassingen, zoals de dunne printlagen op verpakkingen, blijven minuscule deeltjes achter die zuivere recycling bemoeilijken. ‘Het kan, maar het is geen eenvoudige of goedkope route’, stelde hij.

Pyrolyse werd genoemd als een mogelijke aanvulling op mechanische recycling, maar Thoden-van Velzen gaf aan dat deze technologie eveneens materiaalverliezen kent en hoge kosten met zich meebrengt. ‘Er zijn meerdere scenario’s, elk met eigen kansen en beperkingen. Hoe de oplossing eruit gaat zien, weet ik nog niet.’

Mass balance: administratief noodzakelijk, praktisch complex

Een vraag uit het publiek ging in op mass balance als methode om gerecycled materiaal toe te rekenen aan producten. Een producent in de zaal gaf aan dat de praktijk lastig is. Klanten stellen uiteenlopende eisen aan het percentage recyclaat, wat mass balance bemoeilijkt. ‘Wij kunnen niet iedereen hetzelfde geven, omdat het verschilt per specificatie. Dat maakt het voor ons ingewikkeld.’

Iemand uit het publiek legde uit dat dit systeem werkt als een gecontroleerde boekhouding: alleen de hoeveelheid gerecyclede invoer mag worden uitgesplitst over een overeenkomstige hoeveelheid eindproducten. ‘Het is in de basis een administratieve exercitie’, aldus de toelichting.

Impact van internationale markten

De aanwezigheid van goedkope recyclaatstromen uit het buitenland vormt volgens een vertegenwoordiger uit de recyclingsector een extra uitdaging. ‘We concurreren met materiaal dat onder andere omstandigheden wordt geproduceerd.’ Daarnaast worden Nederlandse folies en andere kunststoffen regelmatig geëxporteerd, waardoor materiaal dat hier wordt ingezameld, niet altijd in Nederland of zelfs Europa wordt gerecycled.
Moniek Ringenier erkende dat dit een bredere Europese kwestie is, waarin nationale overheid en ketenpartijen ieder een rol hebben. ‘We kijken naar de verplichtingen en hoe we die in de juiste richting kunnen zetten.’

Samenwerking en kennisdeling

Meerdere panelleden wezen op het belang van samenwerking. De Jong benoemde dat kennisvragen binnen de sector groeien en dat ondersteuning nodig is om stappen te zetten. Een centraal kennisplatform zou daarbij kunnen helpen.
Volgens Ringenier is het bovendien essentieel dat bedrijven blijven melden waar zij tegenaan lopen. ‘De regelgeving kan alleen goed functioneren als we weten wat er speelt en wat wel en niet haalbaar is.’

Mogelijke oplossingsrichtingen

In het gesprek werd regelmatig benoemd dat oplossingen niet alleen technisch maar ook organisatorisch van aard zijn. Producenten zouden kunnen overwegen om meer gesloten ketens voor specifieke verpakkingen op te zetten. Daarmee kan de kwaliteit van recyclaatstromen beter worden gecontroleerd.
De Jong zag daarnaast kansen in de introductie van tariefdifferentiatie binnen producentenverantwoordelijkheid. Die prikkel kan bedrijven stimuleren om meer post-consumer recyclaat toe te passen. ‘Dat soort initiatieven gaat helpen om de doelstellingen richting 2030 te halen.’

Aanzienlijke uitdagingen volgens Verpact

Marcel Keuenhof van Verpact sloot het panel af met een dankwoord aan zowel panelleden als publiek. De discussie liet volgens hem zien dat het vraagstuk breed is en dat ketensamenwerking noodzakelijk blijft.
Met de ambities van de PPWR in zicht werkt de sector aan nieuwe stappen, maar duidelijk is dat de toepassing van voedselveilig kunststof recyclaat een combinatie vraagt van technische innovatie, economische haalbaarheid en administratieve borging. De bijeenkomst liet zien dat de bereidheid om hierover samen verder te werken aanwezig is, al blijven de uitdagingen aanzienlijk.

Artikelen van dezelfde bijeenkomst:

‘12 augustus 2026 is een echt PPWR-meetmoment
VWS over kunststof recyclaat.

Lees alles over de Packaging & Packaging Waste Regulation in de PPWR-gids