KIDV verpakkingsbarometer laat zien waar je impact kunt maken

Van data naar kennis, dit is de route van het KIDV op weg naar intrinsiek duurzaam verpakken. ‘Ons doel zijn verpakkingen zonder schade aan mens en milieu’, zegt KIDV-directeur Chris Bruijnes. ‘Met de Verpakkingsbarometer kunnen we bedrijven op het juiste spoor zetten: welke verpakkingen pakken we aan, wat levert ons het meeste op? De Verpakkingsbarometer bevat ontzettend veel data. De kennis die we daaruit halen, geven we nu door en is direct toepasbaar voor het verpakkende bedrijfsleven.’

KIDV-directeur Chris Bruijnes: 'Het is tijd voor bedrijven om iets aan hun verpakkingen te gaan doen.'

1.800 verpakkingen

Samen met onderzoeker Nikki Groote Schaarsberg vertelt Bruijnes hoe het KIDV een schat aan verpakkingen-informatie heeft verzameld. In een project met studenten van De Haagse Hogeschool, HAS Den Bosch en de Hogeschool van Amsterdam (Bruijnes: ‘Zij zijn de verpakkingsontwerpers van de toekomst’) werden sinds 2019 bijna 1.800 verpakkingen geanalyseerd. ‘Van een zakje versgesneden groente tot een tube handcrème, en van een sta-fles mayonaise tot een deo-roller’, zegt Groote Schaarsberg. Na een eerdere samenwerking met vier brancheorganisaties – de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI), GroentenFruit Huis, de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) en de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ|Schoon) – om verpakkingen te verduurzamen, bepaalden ze voor dit onderzoek samen de scope. ‘Zij konden de gegevens uit ons onderzoek goed gebruiken als nulmeting. Begin dit jaar zijn opnieuw enkele honderden verpakkingen geanalyseerd om de voortgang te monitoren’, aldus Bruijnes. ‘Toen viel  bijvoorbeeld op dat yoghurtbekertjes nu veel vaker van PP in plaats van PS worden gemaakt; die zijn beter recyclebaar.’

Impactratio en productresidu

‘We gingen zelf naar de winkels om alle producten te kopen’, vertelt Groote Schaarsberg. De selectie gebeurde op basis van scandata van marktonderzoeksbureau Nielsen. De studenten  brachten de verkoop- en verpakkingsgegevens in kaart, zoals de materiaalsamenstelling en het gewicht van de verpakkingen. Ze leegden alle verpakkingen en rekenden de impactratio uit (de hoeveelheid verpakkingsgewicht per 100 gram/milliliter product). Verder keken ze hoeveel residu er normaal gesproken in een verpakking achterblijft. ‘Door marktdata te combineren met data uit metingen, kunnen we conclusies trekken over de huidige status van verduurzaming van verpakkingen bij de branches.’

Onderzoeker Nikki Groote Schaarsberg.

Aanbevelingen

Per productcategorie zijn rapportages opgesteld die worden afgesloten met informatie over de sortering en recycling van het verpakkingsafval én met conclusies en aanbevelingen om afzonderlijke typen verpakkingen te verduurzamen. ‘Bijvoorbeeld door ze beter recyclebaar te maken, een ander materiaal te kiezen of de hoeveelheid materiaal te  verminderen. Hiermee maken we het voor bedrijven inzichtelijk waar de meeste winst valt te halen’, zegt Groote Schaarsberg. ‘Feitelijk geven de rapportages the state of current packaging weer. Als bedrijf kun je daaraan afleiden hoe goed je het, bijvoorbeeld op het punt van recycling, met jouw verpakkingen doet.’ Bruijnes: ‘Als KIDV spreken wij daar overigens geen waardeoordeel over uit, maar we vinden wel dat het tijd is voor bedrijven om iets aan hun verpakkingen te gaan doen, als ze nog niet bezig zijn.’

Koplopers en peloton

‘Ondertussen zien we veranderingen in het winkelschap: vormvaste plastic dekseltjes maken plaats voor flexibele folies en verpakkingen gaan van kunststof naar bio-plastics en papier. Steeds meer verpakkingen worden goed recyclebaar gemaakt dan wel herbruikbaar of navulbaar’, somt Groote Schaarsberg op. Een nieuwe meting van de Verpakkingsbarometer
eind 2022 bevestigt dit beeld. ‘Koplopers hebben inmiddels flinke stappen op de R-ladder gezet. Ze willen dat al hun verpakkingen binnen enkele jaren recyclebaar of herbruikbaar zijn. Nu is het aan het peloton om in de achtervolging te gaan. Vaak weten ze niet goed waar te beginnen. Met onze trainingen en instrumenten, zoals de Recyclechecks, kan het KIDV daarbij goed helpen.’

Binnenkort verschijnt ook een uitgebreide versie van The Sustainable Packaging Compass. Hiermee kunnen bedrijven de duurzaamheid van een verpakking bepalen aan de hand van drie pijlers: recyclebaarheid, circulariteit en milieu-impact. Daarnaast is het mogelijk om verpakkingen te vergelijken met andere alternatieven.