Vincent Mooij, directeur van SUEZ.circpack, sprak tijdens een webinar van de Vereniging Nederlandse Verpakkingskundigen (VNV) over de recyclingproblemen waar elk afvalbedrijf mee worstelt. Van inzameling en sortering tot de herverwerking en toepassing van gerecycled materiaal. Wat gaat er goed, wat gaat er fout en wat zijn de laatste ontwikkelingen.
Op de hoogte blijven van nieuwe verpakkingsontwikkelingen?
‘Als je aan een verpakkingsproducent vraagt: “is jouw materiaal recyclebaar”, zeggen ze vaak allemaal “ja”. Maar dan bedoelen ze vaak dat het te herverwerken is. En natuurlijk is bijna alles op laboratorium schaal herverwerkbaar. Alleen zijn er veel stappen in de recycling die mis gaan’, meent Vincent Mooij.
Juiste afval-inzameling
‘De recycling van verpakkingen start bij een juiste inzameling. Bakjes van het biodegradeerbare plastic PLA zijn nu nog niet toegestaan, die van PET wel. Overigens is PLA technisch gezien wel te scheiden en is het recyclebaar. Alleen de volumes zijn nog te klein en er zijn nog geen herverwerkers.’
Een ander voorbeeld dat fout gaat in de recycling zijn vouwkartonnen doosjes met een plastic venster. ‘Als je dan toch een venster wilt, kies dan voor een cellulose gebaseerd materiaal of probeer het op te lossen met een stansmotief.’
Verder zijn flexibles met een aluminium laag uit de boze. Er zijn inmiddels alternatieven op de markt van mono-PE. En ook een kartonnen pizzadoos die vervuild is met etensresten van de lokale pizzaboer is slecht te recyclen. ‘De pizzadoos uit de supermarkt kan wel, dat is een omdoos waarbij de pizza in plastic is verpakt. Geschuimd materiaal, zoals schaaltjes van polystyreen, zijn ook niet toegestaan. Kortom, maak een keuze in verpakkingsmateriaal dat voor inzameling is toegestaan.’
Suez filmpjes over sorteerproblemen
Door te Googlen op Suez, Rotterdam, YouTube is een aantal interessante filmpjes te vinden die een goed beeld geven van de werking van een sorteerinstallatie en welke technologieën er worden gebruikt.
Die filmpjes verduidelijken ook waarom er sorteerproblemen zijn, zoals verpakkingen die carbon black bevatten. ‘Deze zwarte verpakkingen absorberen het infrarood licht dat wij gebruiken in sorteerinstallaties om de kunststoffen te onderscheiden van elkaar’, zegt Mooij. ‘De systemen krijgen geen reflectie terug en zien deze verpakkingen niet. Er zijn wel alternatieven voor zwart, maar gebruik geen carbon black.’
Een ander probleem is productresidue. Honing in PET-flesjes bijvoorbeeld kristalliseert en consumenten gooien die flesjes dan weg. De sorteerinstallatie die PET-flesjes van de band blaast, kan deze relatief zware flesjes niet wegblazen waardoor ze niet worden gerecycled. ‘Advies is: stop dit niet in PET, maar in glas. En onderschat dit probleem niet. Honingverpakkingen van PET zitten in de top 25 van verpakkingen die in het residu komen.’
‘Ook sausflesjes, zoals de ketchup- en mayonaisefles, vormen een probleem. Een easy-to-empty-coating kan een oplossing bieden. Daarnaast zijn kartonnen kokers, sinaasappelnetjes en flessen met een full body sleeve niet of lastig te sorteren.’
Vereenvoudigen verpakkingssortering
Er is een aantal ontwikkelingen om de sortering van verpakkingen te vereenvoudigen.
Het digitale watermerk is daar één van. Hier wordt verpakkingsmateriaal voorzien van een code waarmee de sorteerinstallatie kan scheiden. Er loopt een project, Holy Grail genaamd, dat onderzoekt of dit concept op industriële schaal kan worden geïmplementeerd.
‘Als producent zul je echter die watermerken moeten opnemen in je verpakking en een kleine licentie fee moeten betalen. Het biedt wel de mogelijkheid om extra informatie met de klant te delen.’
‘Een alternatief is Image recognition met deep learning. Camera’s die de verpakking herkennen in de sorteerinstallatie en identificeren. Deze techniek in combinatie met infrarood en eventueel digitale watermerken levert een perfecte sortering op’, aldus Mooij.
Herverwerking verpakkingen
De herverwerking van verpakkingen is een vrij technisch verhaal. De RecyClass Design Guidelines bieden uitkomst en geven een overzicht waar bedrijven rekening mee moet houden bij de ontwikkeling van een verpakking. In tabellen is te zien welke materialen goed, redelijk of slecht zijn te recyclen. Het gaat ook over de additieven, inkten, sleeves, labels, caps of barrièrematerialen die gebruikt mogen worden. De barrière van EVOH bijvoorbeeld, is in maximaal te gebruiken percentage weergegeven. Daarnaast worden deze richtlijnen continue up-to-date gehouden. Ze gelden echter nog niet Europa-breed.
Suez: ‘Behoefte aan harmonisatie’
Een verpakkingskundige van een nootjesproducent vertelt tijdens het webinar dat zijn bedrijf aan het overstappen is van zakjes met aluminium naar zakjes met EVOH. ‘Alleen zitten in de nieuwe zakjes ook lijmen en inkten’, zegt hij. ‘Voordat je het weet zit je op een 8 tot 9% aanvullende vreemd materiaal naast je PE. Probleem daarbij zijn de grote verschillen per land. Het ene land zegt bijvoorbeeld maximaal 2% EVOH en het andere zegt 6% EVOH. Er zijn in Europa geen gelijke richtlijnen.’
Vincent Mooij beaamt dit. ‘Er is behoefte aan harmonisatie. Daarom is Suez gaan samenwerken met RecyClass. Dat is voor ons de pan-Europese standaard. De vraag is echter hoe deze wordt omarmd door nationale- en materiaalorganisaties. De Circulair Plastic Alliance is echter wel gecharmeerd door de aanpak van RecyClass.’
‘RecyClass heeft ook evaluatieprotocollen en duidelijke regels voor het testen en beoordelen van recyclaat. Helaas zijn er nog te veel organisaties en dat kunnen wij nu niet oplossen voor bedrijven. Maar wij geloven wel in een Europese aanpak. Hopelijk gaat die er snel komen.’
